suffisance
power {and} ?
Chaucer - Boethius
ilke same
souereyne goode be god. ? Certys q{uo}d . I. I ne may nat denye ne
wi? stonde ? e resou{n}s p{ur}posed. and I see wel ? at it folwe? by
streng? e of ? e p{re}misses. ? Loke nowe q{uo}d she yif ? is be proued
[yit] more fermely ? us. ? ? at ? er ne mowen nat ben two souereyne goodes
? at ben diuerse amo[n]ges hem self. ? at on is nat ? at ? at o? er is. ? an
[ne] mowen nei? er of hem ben p{er}fit. so as ey? er of hem lakki? to
o? ir. but ? at ? at nis nat p{er}fit men may seen apertly ? at it nis nat
souereyne. ? e ? inges ? an ? at ben souereynely goode ne mowen by no wey
ben diuerse. ? But I haue wel conclude ? at blisfulnesse {and} god ben
[the] souereyne goode. For whiche it mot nedes be ? at souereyne
blisfulnesse is souerey[ne] dyuynite. ? No ? ing q{uo}d I nis more
so? efast ? an ? is ne more ferme by resou{n}. ne a more wor? i ? ing ? an god
may nat ben concluded. _P. _ vpon ? ise ? inges ? an q{uo}d she. ry? t as
? ise geometriens whan ? ei han shewed her p{ro}posiciou{n}s ben wont to
brynge{n} in ? inges ? at ? ei clepen porismes or declarac{i}ou{n}s of
forseide ? inges. ry? t so wil I ? eue ? e here as a corolarie or a mede of
coroune. For whi. for as moche as by ? e getynge of blisfulnesse men ben
maked blysful. {and} blisfulnesse is diuinite. ? ? an is it manifest
{and} open ? at by ? e gety{n}g of diuinite men ben makid blisful. ry? t as
by ? e getynge of iustice . . . {and} by ? e getyng of sapience ? ei ben
maked wise. ? Ry? t so nedes by ? e semblable resou{n} wha{n} ? ei han
getyn diuinite ? ei ben maked goddys. ? an is euery blisful man god. ? But
certis by nature. ? er nys but oon god. but by ? e p{ar}ticipac{i}ou{n}s
of diuinite ? ere ne lette? ne disturbe? no ? ing ? at ? er ne ben many
goddes. ? ? is is q{uo}d . I. a faire ? ing {and} a p{re}cious. ? Clepe it
as ? {o}u wolt. be it corolarie or porisme or mede of coroune or
declarynges ? Certys q{uo}d she no ? ing nis fairer. ? an is ? e ? ing ? at
by resou{n} sholde ben added to ? ise forseide ? inges. what ? ing q{uo}d
. I. ? So q{uo}d she as it seme? ? at blisfulnesse conteni? many ? inges.
it were forto witen whe? ir [? {a}t] alle ? ise ? inges maken or conioignen
as a maner body of blysfulnesse by diuersite of parties or [of]
me{m}bris. Or ellys yif any of alle ? ilke ? i{n}g{us} be swyche ? at it
acomplise by hy{m} self ? e substaunce of blisfulnesse. so ? at alle ? ise
o? er ? inges ben referred and brou? t to blisfulnesse. ? at is to seyne as
to ? e chief of hem. ? I wolde q{uo}d I ? at ? ou makedest me clerly to
vndirstonde what ? ou seist. {and} ? at ? ou recordest me ? e forseide
? inges. ? Haue I nat iuged q{uo}d she. ? at blisfulnesse is goode. ? is
forso? e q{uo}d . I. {and} ? at souereyne goode. ? Adde ? an q{uo}d she
? ilke goode ? at is maked blisfulnes to alle ? e forseide ? inges. ? For
? ilke same blisfulnesse ? at is demed to ben souereyne suffisaunce. ? ilke
self is souereyne power. souereyne reuerence. sou{er}eyne clernesse or
noblesse {and} souereyne delit. what seist ? ou ? an of alle ? ise ? inges.
? at is to seyne.
suffisance power {and} ? ise o? er ? inges. ben ? ei ? an as
membris of blisfulnesse. or ben ? ei referred {and} brou? t to souereyne
good. ? Ry? t as alle ? inges ? at ben brou? t to ? e chief of hem. b.
I vndirstonde wel q{uo}d . I. what ? ou p{ur}posest to seke. but I
desijr[e] to herkene ? at ? ou shewe it me. _p. _ Take now ? us ? e
discressiou{n} of ? is questiou{n} q{uo}d she. yif al ? ise ? inges q{uo}d
she weren membris to felicite. ? an weren ? ei diu{er}se ? at oon fro ? at
o? er. ? And swiche is ? e nat{ur}e of p{ar}ties or of membris. ? at
dyuerse me{m}bris compounen a body. ? Certis q{uo}d I it ha? wel ben
shewed her byforne. ? at alle ? ise ? inges ben alle on ? ing. ? an ben ? ei
none membris q{uo}d she. for ellys it sholde seme ? at blisfulnesse were
conioigned al of one membre alone. but ? at is a ? i{n}g ? at may nat ben
doon. ? is ? ing q{uo}d . I. nys nat doutous. but I abide to herkene ? e
remenaunt of ? e questiou{n}. ? is is ope{n} {and} clere q{uo}d she. ? at
alle o? er ? inges ben referred {and} brou? t to goode. ? For ? erfore is
suffisaunce requered. For it is demed to ben good. {and} for? i is power
requered. for men trowen also ? at it be goode. and ? is same ? ing mowe we
? inken {and} coueiten of reuerence {and} of noblesse {and} of delit. ? an
is souereyne good ? e soume {and} ? e cause of alle ? at au? t[e] be
desired. forwhi ? ilke ? ing ? at wi? -holde? no good in it self ne
semblaunce of goode it ne may nat wel in no manere be desired ne
requered. {and} ? e contrarie. For ? ou? ? at ? inges by hir nature ne ben
nat goode algates yif men wene ? at ? ei be{n} goode ? it ben ? ei desired
as ? ou? [? {a}t] ? ei were verrayly goode. {and} ? erfore is it ? at men
au? te{n} to wene by ry? t ? at bounte be souereyne fyn {and} ? e cause of
alle ? inges ? at ben to requeren. ? But certis ? ilke ? {a}t is cause for
whiche men requeren any ? ing. ? it seme? ? at ? ilke same ? ing be most
desired. as ? us yif ? at a wy? t wolde ryde for cause of hele. he ne
desire? nat so mychel ? e moeuyng to ryden as ? e effect of his heele. Now
? an syn ? at alle ? inges ben requered for ? e grace of good. ? ei ne ben
[nat] desired of alle folk more ? an ? e same good ? But we han graunted
? at blysfulnesse is ? at ? ing for whiche ? at alle ? ise o? er ? inges ben
desired. ? an is it ? us ? at certis only blisfulnesse is requered {and}
desired ? By whiche ? ing it shewe? clerely ? at good {and} blisfulnesse
is al oone {and} ? e same substaunce. ? I se nat q{uo}d I wher fore ? at
men my? t[en] discorden in ? is. _p. _ {and} we han shewed ? at god {and}
verrey blysfulnesse is al oon ? ing ? ? at is so? e q{uod} . I. ? an mowe we
conclude sikerly ? {a}t ? e substaunce of god is set in ? ilke same good
{and} in noon o? er place.
NUNC OMNES PARITER {ET}C.
[Sidenote: [The 10^the Met{ur}. ]]
++O Come? alle to-gidre now ? e ? at ben ycau? t {and} ybounde wi?
wicked[e] cheines by ? e deceiuable delit of er? ely ? inges inhabytynge in
? oure ? ou?
souereyne goode be god. ? Certys q{uo}d . I. I ne may nat denye ne
wi? stonde ? e resou{n}s p{ur}posed. and I see wel ? at it folwe? by
streng? e of ? e p{re}misses. ? Loke nowe q{uo}d she yif ? is be proued
[yit] more fermely ? us. ? ? at ? er ne mowen nat ben two souereyne goodes
? at ben diuerse amo[n]ges hem self. ? at on is nat ? at ? at o? er is. ? an
[ne] mowen nei? er of hem ben p{er}fit. so as ey? er of hem lakki? to
o? ir. but ? at ? at nis nat p{er}fit men may seen apertly ? at it nis nat
souereyne. ? e ? inges ? an ? at ben souereynely goode ne mowen by no wey
ben diuerse. ? But I haue wel conclude ? at blisfulnesse {and} god ben
[the] souereyne goode. For whiche it mot nedes be ? at souereyne
blisfulnesse is souerey[ne] dyuynite. ? No ? ing q{uo}d I nis more
so? efast ? an ? is ne more ferme by resou{n}. ne a more wor? i ? ing ? an god
may nat ben concluded. _P. _ vpon ? ise ? inges ? an q{uo}d she. ry? t as
? ise geometriens whan ? ei han shewed her p{ro}posiciou{n}s ben wont to
brynge{n} in ? inges ? at ? ei clepen porismes or declarac{i}ou{n}s of
forseide ? inges. ry? t so wil I ? eue ? e here as a corolarie or a mede of
coroune. For whi. for as moche as by ? e getynge of blisfulnesse men ben
maked blysful. {and} blisfulnesse is diuinite. ? ? an is it manifest
{and} open ? at by ? e gety{n}g of diuinite men ben makid blisful. ry? t as
by ? e getynge of iustice . . . {and} by ? e getyng of sapience ? ei ben
maked wise. ? Ry? t so nedes by ? e semblable resou{n} wha{n} ? ei han
getyn diuinite ? ei ben maked goddys. ? an is euery blisful man god. ? But
certis by nature. ? er nys but oon god. but by ? e p{ar}ticipac{i}ou{n}s
of diuinite ? ere ne lette? ne disturbe? no ? ing ? at ? er ne ben many
goddes. ? ? is is q{uo}d . I. a faire ? ing {and} a p{re}cious. ? Clepe it
as ? {o}u wolt. be it corolarie or porisme or mede of coroune or
declarynges ? Certys q{uo}d she no ? ing nis fairer. ? an is ? e ? ing ? at
by resou{n} sholde ben added to ? ise forseide ? inges. what ? ing q{uo}d
. I. ? So q{uo}d she as it seme? ? at blisfulnesse conteni? many ? inges.
it were forto witen whe? ir [? {a}t] alle ? ise ? inges maken or conioignen
as a maner body of blysfulnesse by diuersite of parties or [of]
me{m}bris. Or ellys yif any of alle ? ilke ? i{n}g{us} be swyche ? at it
acomplise by hy{m} self ? e substaunce of blisfulnesse. so ? at alle ? ise
o? er ? inges ben referred and brou? t to blisfulnesse. ? at is to seyne as
to ? e chief of hem. ? I wolde q{uo}d I ? at ? ou makedest me clerly to
vndirstonde what ? ou seist. {and} ? at ? ou recordest me ? e forseide
? inges. ? Haue I nat iuged q{uo}d she. ? at blisfulnesse is goode. ? is
forso? e q{uo}d . I. {and} ? at souereyne goode. ? Adde ? an q{uo}d she
? ilke goode ? at is maked blisfulnes to alle ? e forseide ? inges. ? For
? ilke same blisfulnesse ? at is demed to ben souereyne suffisaunce. ? ilke
self is souereyne power. souereyne reuerence. sou{er}eyne clernesse or
noblesse {and} souereyne delit. what seist ? ou ? an of alle ? ise ? inges.
? at is to seyne.
suffisance power {and} ? ise o? er ? inges. ben ? ei ? an as
membris of blisfulnesse. or ben ? ei referred {and} brou? t to souereyne
good. ? Ry? t as alle ? inges ? at ben brou? t to ? e chief of hem. b.
I vndirstonde wel q{uo}d . I. what ? ou p{ur}posest to seke. but I
desijr[e] to herkene ? at ? ou shewe it me. _p. _ Take now ? us ? e
discressiou{n} of ? is questiou{n} q{uo}d she. yif al ? ise ? inges q{uo}d
she weren membris to felicite. ? an weren ? ei diu{er}se ? at oon fro ? at
o? er. ? And swiche is ? e nat{ur}e of p{ar}ties or of membris. ? at
dyuerse me{m}bris compounen a body. ? Certis q{uo}d I it ha? wel ben
shewed her byforne. ? at alle ? ise ? inges ben alle on ? ing. ? an ben ? ei
none membris q{uo}d she. for ellys it sholde seme ? at blisfulnesse were
conioigned al of one membre alone. but ? at is a ? i{n}g ? at may nat ben
doon. ? is ? ing q{uo}d . I. nys nat doutous. but I abide to herkene ? e
remenaunt of ? e questiou{n}. ? is is ope{n} {and} clere q{uo}d she. ? at
alle o? er ? inges ben referred {and} brou? t to goode. ? For ? erfore is
suffisaunce requered. For it is demed to ben good. {and} for? i is power
requered. for men trowen also ? at it be goode. and ? is same ? ing mowe we
? inken {and} coueiten of reuerence {and} of noblesse {and} of delit. ? an
is souereyne good ? e soume {and} ? e cause of alle ? at au? t[e] be
desired. forwhi ? ilke ? ing ? at wi? -holde? no good in it self ne
semblaunce of goode it ne may nat wel in no manere be desired ne
requered. {and} ? e contrarie. For ? ou? ? at ? inges by hir nature ne ben
nat goode algates yif men wene ? at ? ei be{n} goode ? it ben ? ei desired
as ? ou? [? {a}t] ? ei were verrayly goode. {and} ? erfore is it ? at men
au? te{n} to wene by ry? t ? at bounte be souereyne fyn {and} ? e cause of
alle ? inges ? at ben to requeren. ? But certis ? ilke ? {a}t is cause for
whiche men requeren any ? ing. ? it seme? ? at ? ilke same ? ing be most
desired. as ? us yif ? at a wy? t wolde ryde for cause of hele. he ne
desire? nat so mychel ? e moeuyng to ryden as ? e effect of his heele. Now
? an syn ? at alle ? inges ben requered for ? e grace of good. ? ei ne ben
[nat] desired of alle folk more ? an ? e same good ? But we han graunted
? at blysfulnesse is ? at ? ing for whiche ? at alle ? ise o? er ? inges ben
desired. ? an is it ? us ? at certis only blisfulnesse is requered {and}
desired ? By whiche ? ing it shewe? clerely ? at good {and} blisfulnesse
is al oone {and} ? e same substaunce. ? I se nat q{uo}d I wher fore ? at
men my? t[en] discorden in ? is. _p. _ {and} we han shewed ? at god {and}
verrey blysfulnesse is al oon ? ing ? ? at is so? e q{uod} . I. ? an mowe we
conclude sikerly ? {a}t ? e substaunce of god is set in ? ilke same good
{and} in noon o? er place.
NUNC OMNES PARITER {ET}C.
[Sidenote: [The 10^the Met{ur}. ]]
++O Come? alle to-gidre now ? e ? at ben ycau? t {and} ybounde wi?
wicked[e] cheines by ? e deceiuable delit of er? ely ? inges inhabytynge in
? oure ? ou?
