carmina_ G:
_carmina_
DaVen
4 _amirans_ O || _manusque al.
4 _amirans_ O || _manusque al.
Latin - Catullus
: _legit librum_ Ald.
I
XLV
Acmen Septimios suos amore
tenens in gremio 'mea' inquit 'Acme,
ni te perdite amo atque amare porro
omnes sum assidue paratus annos
quantum qui pote plurimum perire, 5
solus in Libya Indiaque tosta
caesio ueniam obuius leoni. '
hoc ut dixit, Amor sinistra ut ante,
dextram sternuit approbationem.
at Acme leuiter caput reflectens, 10
et dulcis pueri ebrios ocellos
illo purpureo ore suauiata,
'sic,' inquit 'mea uita Septimille,
huic uni domino usque seruiamus,
ut multo mihi maior acriorque 15
ignis mollibus ardet in medullis. '
hoc ut dixit, Amor sinistra ut ante,
dextram sternuit approbationem.
nunc ab auspicio bono profecti
mutuis animis amant amantur. 20
unam Septimios misellus Acmen
mauult quam Syrias Britanniasque:
uno in Septimio fidelis Acme
facit delicias libidinisque.
quis ullos homines beatiores 25
uidit, quis Venerem auspicatiorem?
XLV cum XLIV continuant ?
1 _Ac men_ GRBVen: _Agmen_ AC || _Septimios_ O: _Septimos_ GB
(m. pr. ) La1RVen
3 _perditi_ ?
5 _qui pote_ Calp. 1481: _qui potest_ ? : num _quist pote_?
7 _cesio_ GORVen
8, 9 _sinistra ut ante dextra st. approbatione_ ? : _sinister
ante_ Voss: _sinister astans_ Munro: _sinistra amanti_
Macnaghten
9 _dextram_ ap
10 _at Acme_ Calp. 1481: _ad hanc_ (_hac_ O) _me_ ? , nisi quod R
habet _at_ sed ut uidetur super rasuram
12 _suauiata_ a: _sauiata_ AC: _saniata_ GOBLa1 DVen
13 _septimille_ BLa1D: _septinulle_ GO: _septimille al.
septinuelle_ RVen
14 Post _uni_ solito maius spatium est in G || _uno_ Bhp
17 _sinistrauit ante_ ? : corr. ACDa
21 _Septumius_ ? || _agmen_ ?
22 _sy_(_i_ O)_riasque_ GORVenBLa1
24 _libidinesque_ ex _-nisque_ R
XLVI
Iam uer egelidos refert tepores,
iam caeli furor aequinoctialis
iucundis Zephyri silescit aureis.
linquantur Phrygii, Catulle, campi
Nicaeaeque ager uber aestuosae: 5
ad claras Asiae uolemus urbes.
iam mens praetrepidans auet uagari,
iam laeti studio pedes uigescunt.
o dulces comitum ualete coetus,
longe quos simul a domo profectos 10
diuersae uariae uiae reportant.
XLVI cum XLV continuant codices
1 _uere gelidos_ ?
3 _ioc. _ ? || _aureis_ GOVen: _aureis_ RBC
4 _liquantur_ OD || _catule_ OLa1
5 _ager_ (_acer_ BLa) _ruber estuore_ ?
6 _claras_] _c_ super rasuram R
10 _quos_ R (ex _q{o}? _ factum est _q{o}? _), D: _quo_
GOBLa1Ch: _que_ Aa
11 sic Victorius || _diuerse uarie_ GORVen: _diuerse uariae_ B
m. pr. : _maria et_ Palmer
XLVII
Porci et Socration, duae sinistrae
Pisonis, scabies famesque mundi,
uos Veraniolo meo et Fabullo
uerpus praeposuit Priapus ille?
uos conuiuia lauta sumptuose 5
de die facitis? mei sodales
quaerunt in triuio uocationes?
XLVII cum XLVI continuant codices
2 _mondi_ B, Carpentoractensis, cod. Ashburneri: _Mindi_
Statius: _Muni_ nescio quis ap. Hugonem Magnus (Bericht uber
Catull 1887-1896)
4 _p? posuit_ (h. e. _preposuit_) R: _proposuit_ cett. etiam Ven
XLVIII
Mellitos oculos tuos, Iuuenti,
siquis me sinat usque basiare,
usque ad milia basiem trecenta,
nec _mi_ umquam uidear satur futurus,
non si densior aridis aristis 5
sit nostrae seges osculationis.
XLVIII cum XLVII continuant codices
1 _iuuenti_ corr. R: _uiuenti_ Bha: _inuenti_ (_in uenti_ G) ?
3 _basia_ (suprascr. _e3_) R
4 _nec mi umquam_ Statius: _nec numquam_ ? : _nec umquam_ ADahp
|| _uidear_ Bapt. Guarinus: _inde cor_ ?
6 _sint_ O: _si? t_ R
In G post _sit_ solito longius est spatium. 'Le t (de _sit_) est
sur un grattage qui s'etend un peu apres' Benoist
XLIX
Disertissime Romuli nepotum,
quot sunt quotque fuere, Marce Tulli,
quotque post aliis erunt in annis,
gratias tibi maximas Catullus
agit pessimus omnium poeta, 5
tanto pessimus omnium poeta,
quanto tu optimus omnium's patronum.
XLIX Spatium unius uersus in ? sed diuerse interscriptum _AD
CICERONEM_ G: _AD M. T. CICERONEM_ B: _AD M. TVLLIVM CICERONEM_
La1: _AD ROMVLVM_ RVen nondum mutati: _AD TVLLIVM_ C
2 _quot fuerunt_ AC: num _quot fueruntque_? || _marce_
(suprascr. _o_) G: _. M. _ O
7 _omniums_ R solus sed _s_ curuis lineis inclusa _(s)_:
_omnium_ cett. || _patronum_ GCLa1: _patronum_, mox correctum in
_patronus_ RVen: _patronus_ Oah, Paris. 7989, Carp. et cod.
Ashburneri
L
Hesterno, Licini, die otiosi
multum lusimus in meis tabellis,
ut conuenerat esse delicatos.
scribens uersiculos uterque nostrum
ludebat numero modo hoc modo illoc, 5
reddens mutua per iocum atque uinum.
atque illinc abii tuo lepore
incensus, Licini, facetieisque,
ut nec me miserum cibus iuuaret,
nec somnus tegeret quiete ocellos, 10
sed toto indomitus furore lecto
uersarer, cupiens uidere lucem,
ut tecum loquerer, simulque ut essem.
at defessa labore membra postquam
semimortua lectulo iacebant, 15
hoc, iucunde, tibi poema feci,
ex quo perspiceres meum dolorem.
nunc audax caue sis, precesque nostras,
oramus, caue despuas, ocelle,
ne poenas Nemesis reposcat a te. 20
est uehemens dea: laedere hanc caueto.
L _AD LVCINIVM_ GVen: _AD LI_(_Y_ Laur. 33. 12)_CINIVM_ RBACa
Laurentiani: spatium unius uersus in O
1 _lucini_ D
2 _inuicem_ Sabellicus
3 _de? licatos_ R
5 _ludebat_ (suprascr. _al. le_) RVen || _illos_ O
7 _abii_ R: _abiit_ ?
8 _lacini_ GOCRVen: _lucini_ D || _facetiesque_ scripsi:
_taceti_ (_que_ add. La1) _tuique_ ?
10 _somnos_ GOC: _sonnos_ BLa1
12 _uersaretur_ R _ueisaretur_ ? : _uersare_ cod. Ashburneri
13 _omnem al. essem_ GBRVen: _omnem_ D
14 _at_ BLa1a: _ad_ ?
16 _ioc. _ ?
18 _caue sis_ Ald. I: _caueris_ codices praeter A: _caneris_ A
19 _ocelle_ Alex. Guarinus: _ocello_ ?
20 _ne messis_ ? || _reposcat_ (_resp. _ O) GOh: _reponat_ cett.
21 _uehemens_ ? : _uemens_ Statius
LI
Ille mi par esse deo uidetur,
ille, si fas est, superare diuos,
qui sedens aduersus identidem te
spectat et audit
dulce ridentem, misero quod omnis 5
eripit sensus mihi: nam simul te,
Lesbia, aspexi, nihil est super mi
. . . . . . .
lingua sed torpet, tenuis sub artus
flamma demanat, sonitu suopte 10
tintinant aures, gemina teguntur
lumina nocte.
*
otium, Catulle, tibi molestum est:
otio exsultas nimiumque gestis:
otium et reges prius et beatas 15
perdidit urbes.
LI _AD LESBIAM_ ? : spatium unius uersus in O
1 _mi impar_ G: _mihi impar_ ? : corr. p
3 _te_ hic scriptum habet G, sed in 4 ante _spectat_ ?
4 _spe ctat_ G: _tespectat_ ?
5 _misero quod_ G ex corr. , ACa: _miseroque_ ORB (m. pr. ) La1h:
_miseroque al. quod_ Ven
8 om. codd. _quod loquar amens_ Parthenius: _uocis in ore_
Doering: _gutture uocis_ Westphal: _uocis ut olim_ uel _ut ante_
Schulhof
Longini de Subl. codex Parisinus, in quo extat Sapphus carmen
quod hic uertit Catullus habet _? ? |? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?
? ? ? ? ? _, sic enim ex codice transcripsit Rhys Roberts p. 70 ed. suae
10 _flamina_ GORVen, B m. pr.
11 _tintinant_ R: _tintiant_ O: _tintinnat_ GVenAC || _geminae_
Schrader: _gemina et_ Spengel
12 _lumina_ ODah: _limina_ ?
uu. 13-16 qui sine spatio secuntur u. 12. in codicibus nullo
modo possunt cum eo cohaerere. Itaque indicaui lacunam
13 _Catulli_ (_Catuli_ OLa1) ?
Versum uidetur respexisse Macrobius Sat. II. 7. 6 '_Ioculari
deinde super cena exorta quaestione quodnam esset molestum
otium, aliud alio opinante, "Podagrici pedes" inquit_'
14 _exultas_ ? || _fort. _nimiusque 15, 16_ extant apud
Hieremiam Iudicem de Montagnone Compend. Moral. Notabilium, p.
iii 4. 8 ubi pro _perdidit_ traditum est _per odit_ uel _reddidit
LII
Quid est, Catulle? quid moraris emori?
sella in curulei Struma Nonius sedet,
per consulatum perierat Vatinius:
quid est, Catulle? quid moraris emori?
LII _IN NOVIVM_ ? : spatium unius uersus in O
1, 4 _emori_ p: _mori_ ?
2 _curulu_ O: _curuli_ cett. || _struma_ ? : scrofa Mar.
Victorinus 174 Gaisford || _Nonius_ Plin. H. N. xxxvii. 81,
Boet. de Cons. Philosoph. iii. 4, Mar. Victorinus 174, Atil.
Fortunatianus 314 Gaisf. : _nouius_ (_nouus_ Aa) codices Catulli
3 _perierat_ GOVenBLa1, Vsener: _pe? ierat_ R: _peierat_ ACDa ||
_Vatinius_ OD || _uac. _ GRVen et plerique
LIII
Risi nescio quem modo e corona,
qui, cum mirifice Vatiniana
meus crimina Caluos explicasset,
admirans ait haec manusque tollens,
'di magni, salaputium disertum! ' 5
LIII cum LII continuant ? : interstitium unius uersus in O
1 _e_ ap, uulgo: _et_ ? : _ec_ uel _ex_ Baehrens
2 _uac. _ GACVen Laurentiani et B m. pr.
3 _meos_ ? || _crimina al.
carmina_ G: _carmina_ DaVen
4 _amirans_ O || _manusque al. inanius_ RVen
5 _dii_ ? || _salapantium desertum_ ? : _salafantium_ cod
Ashburneri: _salap_(_pp_ Carp. et Bon. 2744) _utium_ Phil. ,
Carp. , Bon. 2744 _salaputtium_ codex Bruxellensis Senecae
Controu. vii. 19 p. 211 Bursian || _disertum_ Seneca et sic Da
Ad marginem u. 5 adscriptum est in GRC _de Othonis_ (_Oct. _ G,
_ott. _ R) _capite_ quod idem inter u. 4 et 5 habent ABLa1Ven ah
LIV
Othonis caput oppido est pusillum,
? et Heri? rustice, semilauta crura,
subtile et leue peditum Libonis.
* * * * *
* * * * *
at non effugies meos iambos
* * * * *
* * * * *
si non omnia displicere uellem
tibi et Fufficio seni recocto 5
* * * * *
irascere iterum meis iambis
inmerentibus, unice imperator.
1 _Otonis_ GORVen: _Octonis_ BLa1D || _apido_ O: _opido_ AG
|| _est_ suprascr. habet C recentiore atramento, om. Scaliger,
Schwabe, Schulze, Schmidt || _oppido est p. _ parenthesin
faciebat Munro
Post hunc u. secuntur in codd. duo uersus _Hoc iocunde tibi
poema feci Ex quo perspiceres meum dolorem_ ex L. 16 17 repetiti
2 _et eri_ O: _et eri_ (suprascr. _h_) G: _et heri_ RVenACDa:
_et beri_ BLa1: _Heri_ Muretus: _Vetti_ Voss: _Neri_ L. Mueller:
_Thori_ Peiper: _Hirri_ ego et F. Hermes, cf. Giri p. 188 ||
_rustica_ Turnebus: _et trirustice_ Munro || _Post 3 reuocaui
uersum qui extat apud Porphynonem ad Hor. C. i. 16. 22 _Denique
Catullus cum maledicta minaretur sic ait: At non effugies meos
iambos
4 _si non omnia. displicere uellem_ Munro
5 _Fuff. _ Scaliger: _sufficio_ uel _suffitio_ ? || _seni
recocto_ Calp. 1481: _seniore cocto_ (_cocto al. p_ G) OG:
_seniore copto_ ?
Inter 5 et 6 codices praeter O habent IN CAMERIVM, sed G tantum
in margine; O adscriptum habet quo noui carminis initium
plerumque significatur. Lacunam indicaui
7 signum interrogationis post _imperator_ add. Riese
LV
Oramus, si forte non molestum est,
demonstres ubi sint tuae tenebrae.
te campo quaesiuimus minore,
te in Circo, te in omnibus libellis,
te in templo summi Iouis sacrato. 5
in Magni simul ambulatione
femellas omnes, amice, prendi,
quas uultu uidi tamen serenas.
? a uelte? , sic ipse flagitabam,
Camerium mihi pessimae puellae. 10
quaedam inquit, nudum reduc . . .
'en hic in roseis latet papillis. '
sed te iam ferre Herculei labos est;
tanto te in fastu negas, amice.
non custos si fingar ille Cretum, (1a)
non si Pegaseo ferar uolatu,
non Ladas ego pinnipesue Perseus,
non Rhesi niueae citaeque bigae;
adde huc plumipedas uolatilesque, (5a)
uentorumque simul require cursum,
quos iunctos, Cameri, mihi dicares;
defessus tamen omnibus medullis,
et multis languoribus peresus,
essem te mihi, amice, quaeritando. (10a)
dic nobis ubi sis futurus, ede 15
audacter, committe, crede lucei.
nunc te lacteolae tenent puellae?
si linguam clauso tenes in ore,
fructus proicies amoris omnes.
uerbosa gaudet Venus loquella. 20
uel, si uis, licet obseres palatum,
dum nostri sis particeps amoris.
1 _molestus es_ ?
2 _demostres_ D et cod. Ashburn.
3 _in minore_ ? : _in_ del. Scaliger: _te in campo q. minore_
Sillig
4 _te in C. _] _id al. in_ GRVen: _id_ Oh || _ligellis_ Bapt.
Guarinus: Goetz Thes. Gloss. Emend. _ligellum tuguriolum_
7 _prendi_ O: _prehendi_ ?
8 _serenas_ AD: _serena_ ? : _sereno_ h Phil. , Munro
9 _a uelte_ GOVenAC et sic R m. pr. : _ue? te_ R corr. : _a uelite_
BLa1 Phil. cod. Ashburn. : _auli te_ Bodl. Lat. Class. e. 15:
_aullistis_ Doederlein: _auens te_ Schwabe: _puellae_ Birt:
_auelli_ tamquam infinitiuum exclamationis Owen: _ain? te_ ego,
quod probauit F. Plessis in libello Traite de Metrique Grecque
et Latine p. 305 || _ipse_ ? : _usque_ ego
11 _quedam_ ORB: _quendam_ cett. || _reduc_ ? : _reduce_ Da:
_sinum reducens_ Auantius: _s. recludens_ Riese: _reducta
pectus_ ego et Rossberg
12 _en_ Ra cod. Ashburn. : _em_ OLa1B m. pr. , Ribbeck: _hem_
GDVen _hic_ RDa: _hec_ ? : fort. _en ecce_
14 _ten_ Muretus
1a-10a codices habent post LVIII. 5.
Huc reuocauit Froehlich; post 13 ed. antiquissima saec. xv
2a post 3a statuebat Muretus
3a _primipesue al. pinnipes_ GRVen: _primipesue_ OLa1AC cod.
Ashburn.
4a _thesi_ O _niuee_ GDah: _uinee ? . niueis citisque bigis_
Muretus
5a _plomipedas_ cod. Ashburn. : _plumipedes_ D Lachm.
7a _uinctos_ BLa1Aah et sic Benoist, Giri: _uictos_ O
9a _langoribus_ ? || _pressus_ cod. Ashburn. : fort. _peressus_
10a _mi_ Scaliger
Hos decem uersus 1a-10a Birt fragmentum putat carminis alterius
ad Camerium scripti, quod magis rhetoricum esset et magno
apparatu fabulari, Perseo Rheso similibus, ornatum et oneratum
16 _audacter_ (_-citer_ O) _hoc_ ? || _crede al. crude_ GVen et
sic R, in quo tamen _crude_ recentius exaratum uidetur ||
_lucei_ Scaliger: _lucet_ ? : _licet_ AC
17 _hunc_ a: _num_ h
18 _tenens_ GOD: _tenens_ R: _sic l. c. tenens in ore_ Birt
19 _proicies_ CVen et cod. Ashburn. : _prohicies_ O: _proiic. _ G
et plerique
20 _loquel? a_ G: _loquela_ La Ven
21 _signis_ Voss
22 _uestri al. no_ GVen: _uestri_ O: _uestri sim_ Scaliger
LVI
O rem ridiculam, Cato, et iocosam,
dignamque auribus et tuo cachinno.
ride, quidquid amas, Cato, Catullum:
res est ridicula et nimis iocosa.
deprendi modo pupulum puellae 5
trusantem: hunc ego, si placet Dionae,
protelo rigida mea cecidi.
LVI _AD CATONEM_ ? : spatium unius uersus in O
3 _quicquid_ ?
5 _deprendi_ GORVenLa1: _deprehendi_ BACDah || _pupulum_
Parthenius: _populum_ codd. : _publium_ marg. R sed uix ab eadem
manu
6 _truf_(_ff_ a)_antem_ Da: _crissantem_ marg. R: _crusantem_
Baehrens:
7 _rigida_ ex _ridida_ G
LVII
Pulcre conuenit improbis cinaedis,
Mamurrae pathicoque Caesarique.
nec mirum: maculae paris utrisque,
urbana altera et illa Formiana,
impressae resident nec eluentur: 5
morbosi pariter, gemelli utrique,
uno in lectulo, erudituli ambo,
non hic quam ille magis uorax adulter,
riuales sociei puellularum.
pulcre conuenit improbis cinaedis. 10
LVII cum LVI continuant ?
1 _pulcre_ ORD: _pulc[^]re_ (suprascr. _h_) G
2 _mamure_ a, idemque credo uoluisse scribam R(omani), in quo
_~_ quod super _-mu-_ fuerat consulto uidetur erasum
3 _pares_ Lachm.
5 _nec eluentur_ Calpurnius: _nece luentur_ ?
6 _gemelli_] _tenelli_ Haupt
7 _lecticulo_ O, Munro
9 _sociei_ Scaliger: _socii et_ ?
10 _pulcre_ GORD
LVIII
Caeli, Lesbia nostra, Lesbia illa,
illa Lesbia, quam Catullus unam
plus quam se atque suos amauit omnes,
nunc in quadruuiis et angiportis
glubit magnanimis Remi nepotes. 5
LVIII cum LVII continuant ?
1 _nostra_ RDah: _uestra_ GOAC cod. Ashburn. : _uestra_ ex
_nostra_ Ven
4 _quadruuiis_ G: _quadruiis_ R m. pr. post in _quadriuis_
mutatum: _quadriuiis_ O
5 _magna ad_(_a_ O)_miremini_ ? : _magnanimi Remi_ Voss:
_magnanimis_ (accus. plur. ) scripsi
Post LVIII. 5 secuntur in codicibus _Non custos. . . quaeritando_
quos in locum suum carminis LV reuocaui
LIX
Bononiensis Rufa Rufulum fellat,
uxor Meneni, saepe quam in sepulcretis
uidistis ipso rapere de rogo cenam,
cum deuolutum ex igne prosequens panem
ab semiraso tunderetur ustore. 5
LIX _IN RVFVM_ ? : nullum spatium in O
1 _Rufulum_ Palladius: _rufum_ ? : _Rufa rufum anus_ Munro: _rufa
rufulum_ Pleitner, Postgate _rufa rufuli_ Palmer || _fellat_ O:
_fallat al. fellat_ RVen: _fallat_ cett.
LX
Num te leaena montibus Libystinis
aut Scylla latrans infima inguinum parte
tam mente dura procreauit ac taetra,
ut supplicis uocem in nouissimo casu
contemptam haberes, a nimis fero corde? 5
LX cum LIX continuant ?
1 _Libystinis_ Scaliger: _libis_(_ss_ O)_inis_ ?
2 _silla_ GORBLa1: _sylla_ Ven et cod. Ashburn.
4 _supplic_(_t_ R)_iis_ ? : _suplicus_ O
5 _conteptam_ GR: _conten{p}tam p_ admodum exigua O ||
_animis_ ?
Post hunc u. spatium est in O quinque uersuum, tum in summa
proxima pagina incipit LXI
LXI
Collis o Heliconiei
cultor, Vraniae genus,
qui rapis teneram ad uirum
Virginem, o Hymenaee Hymen,
Hymen o Hymenaee; 5
Cinge tempora floribus
suaue olentis amaraci,
flammeum cape laetus, huc
Huc ueni, niueo gerens
luteum pede soccum. 10
Excitusque hilari die,
nuptialia concinens
uoce carmina tinnula,
Pelle humum pedibus, manu
pineam quate taedam. 15
Namque Iunia Mallio,
qualis Idalium colens
uenit ad Phrygium Venus
Iudicem, bona cum bona
nubet alite uirgo, 20
Floridis uelut enitens
myrtus Asia ramulis
quos Amadryades deae
Ludicrum sibi rosido
nutriunt umore. 25
Quare age, huc aditum ferens,
perge linquere Thespiae
rupis Aonios specus,
Nympha quos super irrigat
frigerans Aganippe. 30
Ac domum dominam uoca
coniugis cupidam noui,
mentem amore reuinciens
Vt tenax hedera huc et huc
arborem implicat errans. 35
Vosque item simul integrae
uirgines, quibus aduenit
par dies, agite in modum
Dicite, O Hymenaee Hymen,
Hymen O Hymenaee. 40
Vt lubentius, audiens
se citarier ad suum
munus, huc aditum ferat
Dux bonae Veneris, boni
coniugator amoris. 45
Quis deus magis ancsiis
est petendus amantibus?
quem colent homines magis
Caelitum, O Hymenaee Hymen,
Hymen O Hymenaee? 50
Te suis tremulus parens
inuocat, tibi uirgines
zonula soluunt sinus.
Te timens cupida nouos
captat aure maritus. 55
Tu fero iuueni in manus
floridam ipse puellulam
dedis a gremio suae
Matris, O Hymenaee Hymen,
Hymen O Hymenaee. 60
Nil potest sine te Venus,
fama quod bona comprobet,
commodi capere, at potest
Te uolente. quis huic deo
compararier ausit? 65
Nulla quit sine te domus
liberos dare, nec parens
stirpe nitier; at potest
Te uolente. quis huic deo
compararier ausit? 70
Quae tuis careat sacris,
non queat dare praesides
terra finibus: at queat
Te uolente. quis huic deo
compararier ausit? 75
Claustra pandite ianuae.
uirgo adest. uiden ut faces
splendidas quatiunt comas?
. . . . . . . .
. . . . . .
XLV
Acmen Septimios suos amore
tenens in gremio 'mea' inquit 'Acme,
ni te perdite amo atque amare porro
omnes sum assidue paratus annos
quantum qui pote plurimum perire, 5
solus in Libya Indiaque tosta
caesio ueniam obuius leoni. '
hoc ut dixit, Amor sinistra ut ante,
dextram sternuit approbationem.
at Acme leuiter caput reflectens, 10
et dulcis pueri ebrios ocellos
illo purpureo ore suauiata,
'sic,' inquit 'mea uita Septimille,
huic uni domino usque seruiamus,
ut multo mihi maior acriorque 15
ignis mollibus ardet in medullis. '
hoc ut dixit, Amor sinistra ut ante,
dextram sternuit approbationem.
nunc ab auspicio bono profecti
mutuis animis amant amantur. 20
unam Septimios misellus Acmen
mauult quam Syrias Britanniasque:
uno in Septimio fidelis Acme
facit delicias libidinisque.
quis ullos homines beatiores 25
uidit, quis Venerem auspicatiorem?
XLV cum XLIV continuant ?
1 _Ac men_ GRBVen: _Agmen_ AC || _Septimios_ O: _Septimos_ GB
(m. pr. ) La1RVen
3 _perditi_ ?
5 _qui pote_ Calp. 1481: _qui potest_ ? : num _quist pote_?
7 _cesio_ GORVen
8, 9 _sinistra ut ante dextra st. approbatione_ ? : _sinister
ante_ Voss: _sinister astans_ Munro: _sinistra amanti_
Macnaghten
9 _dextram_ ap
10 _at Acme_ Calp. 1481: _ad hanc_ (_hac_ O) _me_ ? , nisi quod R
habet _at_ sed ut uidetur super rasuram
12 _suauiata_ a: _sauiata_ AC: _saniata_ GOBLa1 DVen
13 _septimille_ BLa1D: _septinulle_ GO: _septimille al.
septinuelle_ RVen
14 Post _uni_ solito maius spatium est in G || _uno_ Bhp
17 _sinistrauit ante_ ? : corr. ACDa
21 _Septumius_ ? || _agmen_ ?
22 _sy_(_i_ O)_riasque_ GORVenBLa1
24 _libidinesque_ ex _-nisque_ R
XLVI
Iam uer egelidos refert tepores,
iam caeli furor aequinoctialis
iucundis Zephyri silescit aureis.
linquantur Phrygii, Catulle, campi
Nicaeaeque ager uber aestuosae: 5
ad claras Asiae uolemus urbes.
iam mens praetrepidans auet uagari,
iam laeti studio pedes uigescunt.
o dulces comitum ualete coetus,
longe quos simul a domo profectos 10
diuersae uariae uiae reportant.
XLVI cum XLV continuant codices
1 _uere gelidos_ ?
3 _ioc. _ ? || _aureis_ GOVen: _aureis_ RBC
4 _liquantur_ OD || _catule_ OLa1
5 _ager_ (_acer_ BLa) _ruber estuore_ ?
6 _claras_] _c_ super rasuram R
10 _quos_ R (ex _q{o}? _ factum est _q{o}? _), D: _quo_
GOBLa1Ch: _que_ Aa
11 sic Victorius || _diuerse uarie_ GORVen: _diuerse uariae_ B
m. pr. : _maria et_ Palmer
XLVII
Porci et Socration, duae sinistrae
Pisonis, scabies famesque mundi,
uos Veraniolo meo et Fabullo
uerpus praeposuit Priapus ille?
uos conuiuia lauta sumptuose 5
de die facitis? mei sodales
quaerunt in triuio uocationes?
XLVII cum XLVI continuant codices
2 _mondi_ B, Carpentoractensis, cod. Ashburneri: _Mindi_
Statius: _Muni_ nescio quis ap. Hugonem Magnus (Bericht uber
Catull 1887-1896)
4 _p? posuit_ (h. e. _preposuit_) R: _proposuit_ cett. etiam Ven
XLVIII
Mellitos oculos tuos, Iuuenti,
siquis me sinat usque basiare,
usque ad milia basiem trecenta,
nec _mi_ umquam uidear satur futurus,
non si densior aridis aristis 5
sit nostrae seges osculationis.
XLVIII cum XLVII continuant codices
1 _iuuenti_ corr. R: _uiuenti_ Bha: _inuenti_ (_in uenti_ G) ?
3 _basia_ (suprascr. _e3_) R
4 _nec mi umquam_ Statius: _nec numquam_ ? : _nec umquam_ ADahp
|| _uidear_ Bapt. Guarinus: _inde cor_ ?
6 _sint_ O: _si? t_ R
In G post _sit_ solito longius est spatium. 'Le t (de _sit_) est
sur un grattage qui s'etend un peu apres' Benoist
XLIX
Disertissime Romuli nepotum,
quot sunt quotque fuere, Marce Tulli,
quotque post aliis erunt in annis,
gratias tibi maximas Catullus
agit pessimus omnium poeta, 5
tanto pessimus omnium poeta,
quanto tu optimus omnium's patronum.
XLIX Spatium unius uersus in ? sed diuerse interscriptum _AD
CICERONEM_ G: _AD M. T. CICERONEM_ B: _AD M. TVLLIVM CICERONEM_
La1: _AD ROMVLVM_ RVen nondum mutati: _AD TVLLIVM_ C
2 _quot fuerunt_ AC: num _quot fueruntque_? || _marce_
(suprascr. _o_) G: _. M. _ O
7 _omniums_ R solus sed _s_ curuis lineis inclusa _(s)_:
_omnium_ cett. || _patronum_ GCLa1: _patronum_, mox correctum in
_patronus_ RVen: _patronus_ Oah, Paris. 7989, Carp. et cod.
Ashburneri
L
Hesterno, Licini, die otiosi
multum lusimus in meis tabellis,
ut conuenerat esse delicatos.
scribens uersiculos uterque nostrum
ludebat numero modo hoc modo illoc, 5
reddens mutua per iocum atque uinum.
atque illinc abii tuo lepore
incensus, Licini, facetieisque,
ut nec me miserum cibus iuuaret,
nec somnus tegeret quiete ocellos, 10
sed toto indomitus furore lecto
uersarer, cupiens uidere lucem,
ut tecum loquerer, simulque ut essem.
at defessa labore membra postquam
semimortua lectulo iacebant, 15
hoc, iucunde, tibi poema feci,
ex quo perspiceres meum dolorem.
nunc audax caue sis, precesque nostras,
oramus, caue despuas, ocelle,
ne poenas Nemesis reposcat a te. 20
est uehemens dea: laedere hanc caueto.
L _AD LVCINIVM_ GVen: _AD LI_(_Y_ Laur. 33. 12)_CINIVM_ RBACa
Laurentiani: spatium unius uersus in O
1 _lucini_ D
2 _inuicem_ Sabellicus
3 _de? licatos_ R
5 _ludebat_ (suprascr. _al. le_) RVen || _illos_ O
7 _abii_ R: _abiit_ ?
8 _lacini_ GOCRVen: _lucini_ D || _facetiesque_ scripsi:
_taceti_ (_que_ add. La1) _tuique_ ?
10 _somnos_ GOC: _sonnos_ BLa1
12 _uersaretur_ R _ueisaretur_ ? : _uersare_ cod. Ashburneri
13 _omnem al. essem_ GBRVen: _omnem_ D
14 _at_ BLa1a: _ad_ ?
16 _ioc. _ ?
18 _caue sis_ Ald. I: _caueris_ codices praeter A: _caneris_ A
19 _ocelle_ Alex. Guarinus: _ocello_ ?
20 _ne messis_ ? || _reposcat_ (_resp. _ O) GOh: _reponat_ cett.
21 _uehemens_ ? : _uemens_ Statius
LI
Ille mi par esse deo uidetur,
ille, si fas est, superare diuos,
qui sedens aduersus identidem te
spectat et audit
dulce ridentem, misero quod omnis 5
eripit sensus mihi: nam simul te,
Lesbia, aspexi, nihil est super mi
. . . . . . .
lingua sed torpet, tenuis sub artus
flamma demanat, sonitu suopte 10
tintinant aures, gemina teguntur
lumina nocte.
*
otium, Catulle, tibi molestum est:
otio exsultas nimiumque gestis:
otium et reges prius et beatas 15
perdidit urbes.
LI _AD LESBIAM_ ? : spatium unius uersus in O
1 _mi impar_ G: _mihi impar_ ? : corr. p
3 _te_ hic scriptum habet G, sed in 4 ante _spectat_ ?
4 _spe ctat_ G: _tespectat_ ?
5 _misero quod_ G ex corr. , ACa: _miseroque_ ORB (m. pr. ) La1h:
_miseroque al. quod_ Ven
8 om. codd. _quod loquar amens_ Parthenius: _uocis in ore_
Doering: _gutture uocis_ Westphal: _uocis ut olim_ uel _ut ante_
Schulhof
Longini de Subl. codex Parisinus, in quo extat Sapphus carmen
quod hic uertit Catullus habet _? ? |? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?
? ? ? ? ? _, sic enim ex codice transcripsit Rhys Roberts p. 70 ed. suae
10 _flamina_ GORVen, B m. pr.
11 _tintinant_ R: _tintiant_ O: _tintinnat_ GVenAC || _geminae_
Schrader: _gemina et_ Spengel
12 _lumina_ ODah: _limina_ ?
uu. 13-16 qui sine spatio secuntur u. 12. in codicibus nullo
modo possunt cum eo cohaerere. Itaque indicaui lacunam
13 _Catulli_ (_Catuli_ OLa1) ?
Versum uidetur respexisse Macrobius Sat. II. 7. 6 '_Ioculari
deinde super cena exorta quaestione quodnam esset molestum
otium, aliud alio opinante, "Podagrici pedes" inquit_'
14 _exultas_ ? || _fort. _nimiusque 15, 16_ extant apud
Hieremiam Iudicem de Montagnone Compend. Moral. Notabilium, p.
iii 4. 8 ubi pro _perdidit_ traditum est _per odit_ uel _reddidit
LII
Quid est, Catulle? quid moraris emori?
sella in curulei Struma Nonius sedet,
per consulatum perierat Vatinius:
quid est, Catulle? quid moraris emori?
LII _IN NOVIVM_ ? : spatium unius uersus in O
1, 4 _emori_ p: _mori_ ?
2 _curulu_ O: _curuli_ cett. || _struma_ ? : scrofa Mar.
Victorinus 174 Gaisford || _Nonius_ Plin. H. N. xxxvii. 81,
Boet. de Cons. Philosoph. iii. 4, Mar. Victorinus 174, Atil.
Fortunatianus 314 Gaisf. : _nouius_ (_nouus_ Aa) codices Catulli
3 _perierat_ GOVenBLa1, Vsener: _pe? ierat_ R: _peierat_ ACDa ||
_Vatinius_ OD || _uac. _ GRVen et plerique
LIII
Risi nescio quem modo e corona,
qui, cum mirifice Vatiniana
meus crimina Caluos explicasset,
admirans ait haec manusque tollens,
'di magni, salaputium disertum! ' 5
LIII cum LII continuant ? : interstitium unius uersus in O
1 _e_ ap, uulgo: _et_ ? : _ec_ uel _ex_ Baehrens
2 _uac. _ GACVen Laurentiani et B m. pr.
3 _meos_ ? || _crimina al.
carmina_ G: _carmina_ DaVen
4 _amirans_ O || _manusque al. inanius_ RVen
5 _dii_ ? || _salapantium desertum_ ? : _salafantium_ cod
Ashburneri: _salap_(_pp_ Carp. et Bon. 2744) _utium_ Phil. ,
Carp. , Bon. 2744 _salaputtium_ codex Bruxellensis Senecae
Controu. vii. 19 p. 211 Bursian || _disertum_ Seneca et sic Da
Ad marginem u. 5 adscriptum est in GRC _de Othonis_ (_Oct. _ G,
_ott. _ R) _capite_ quod idem inter u. 4 et 5 habent ABLa1Ven ah
LIV
Othonis caput oppido est pusillum,
? et Heri? rustice, semilauta crura,
subtile et leue peditum Libonis.
* * * * *
* * * * *
at non effugies meos iambos
* * * * *
* * * * *
si non omnia displicere uellem
tibi et Fufficio seni recocto 5
* * * * *
irascere iterum meis iambis
inmerentibus, unice imperator.
1 _Otonis_ GORVen: _Octonis_ BLa1D || _apido_ O: _opido_ AG
|| _est_ suprascr. habet C recentiore atramento, om. Scaliger,
Schwabe, Schulze, Schmidt || _oppido est p. _ parenthesin
faciebat Munro
Post hunc u. secuntur in codd. duo uersus _Hoc iocunde tibi
poema feci Ex quo perspiceres meum dolorem_ ex L. 16 17 repetiti
2 _et eri_ O: _et eri_ (suprascr. _h_) G: _et heri_ RVenACDa:
_et beri_ BLa1: _Heri_ Muretus: _Vetti_ Voss: _Neri_ L. Mueller:
_Thori_ Peiper: _Hirri_ ego et F. Hermes, cf. Giri p. 188 ||
_rustica_ Turnebus: _et trirustice_ Munro || _Post 3 reuocaui
uersum qui extat apud Porphynonem ad Hor. C. i. 16. 22 _Denique
Catullus cum maledicta minaretur sic ait: At non effugies meos
iambos
4 _si non omnia. displicere uellem_ Munro
5 _Fuff. _ Scaliger: _sufficio_ uel _suffitio_ ? || _seni
recocto_ Calp. 1481: _seniore cocto_ (_cocto al. p_ G) OG:
_seniore copto_ ?
Inter 5 et 6 codices praeter O habent IN CAMERIVM, sed G tantum
in margine; O adscriptum habet quo noui carminis initium
plerumque significatur. Lacunam indicaui
7 signum interrogationis post _imperator_ add. Riese
LV
Oramus, si forte non molestum est,
demonstres ubi sint tuae tenebrae.
te campo quaesiuimus minore,
te in Circo, te in omnibus libellis,
te in templo summi Iouis sacrato. 5
in Magni simul ambulatione
femellas omnes, amice, prendi,
quas uultu uidi tamen serenas.
? a uelte? , sic ipse flagitabam,
Camerium mihi pessimae puellae. 10
quaedam inquit, nudum reduc . . .
'en hic in roseis latet papillis. '
sed te iam ferre Herculei labos est;
tanto te in fastu negas, amice.
non custos si fingar ille Cretum, (1a)
non si Pegaseo ferar uolatu,
non Ladas ego pinnipesue Perseus,
non Rhesi niueae citaeque bigae;
adde huc plumipedas uolatilesque, (5a)
uentorumque simul require cursum,
quos iunctos, Cameri, mihi dicares;
defessus tamen omnibus medullis,
et multis languoribus peresus,
essem te mihi, amice, quaeritando. (10a)
dic nobis ubi sis futurus, ede 15
audacter, committe, crede lucei.
nunc te lacteolae tenent puellae?
si linguam clauso tenes in ore,
fructus proicies amoris omnes.
uerbosa gaudet Venus loquella. 20
uel, si uis, licet obseres palatum,
dum nostri sis particeps amoris.
1 _molestus es_ ?
2 _demostres_ D et cod. Ashburn.
3 _in minore_ ? : _in_ del. Scaliger: _te in campo q. minore_
Sillig
4 _te in C. _] _id al. in_ GRVen: _id_ Oh || _ligellis_ Bapt.
Guarinus: Goetz Thes. Gloss. Emend. _ligellum tuguriolum_
7 _prendi_ O: _prehendi_ ?
8 _serenas_ AD: _serena_ ? : _sereno_ h Phil. , Munro
9 _a uelte_ GOVenAC et sic R m. pr. : _ue? te_ R corr. : _a uelite_
BLa1 Phil. cod. Ashburn. : _auli te_ Bodl. Lat. Class. e. 15:
_aullistis_ Doederlein: _auens te_ Schwabe: _puellae_ Birt:
_auelli_ tamquam infinitiuum exclamationis Owen: _ain? te_ ego,
quod probauit F. Plessis in libello Traite de Metrique Grecque
et Latine p. 305 || _ipse_ ? : _usque_ ego
11 _quedam_ ORB: _quendam_ cett. || _reduc_ ? : _reduce_ Da:
_sinum reducens_ Auantius: _s. recludens_ Riese: _reducta
pectus_ ego et Rossberg
12 _en_ Ra cod. Ashburn. : _em_ OLa1B m. pr. , Ribbeck: _hem_
GDVen _hic_ RDa: _hec_ ? : fort. _en ecce_
14 _ten_ Muretus
1a-10a codices habent post LVIII. 5.
Huc reuocauit Froehlich; post 13 ed. antiquissima saec. xv
2a post 3a statuebat Muretus
3a _primipesue al. pinnipes_ GRVen: _primipesue_ OLa1AC cod.
Ashburn.
4a _thesi_ O _niuee_ GDah: _uinee ? . niueis citisque bigis_
Muretus
5a _plomipedas_ cod. Ashburn. : _plumipedes_ D Lachm.
7a _uinctos_ BLa1Aah et sic Benoist, Giri: _uictos_ O
9a _langoribus_ ? || _pressus_ cod. Ashburn. : fort. _peressus_
10a _mi_ Scaliger
Hos decem uersus 1a-10a Birt fragmentum putat carminis alterius
ad Camerium scripti, quod magis rhetoricum esset et magno
apparatu fabulari, Perseo Rheso similibus, ornatum et oneratum
16 _audacter_ (_-citer_ O) _hoc_ ? || _crede al. crude_ GVen et
sic R, in quo tamen _crude_ recentius exaratum uidetur ||
_lucei_ Scaliger: _lucet_ ? : _licet_ AC
17 _hunc_ a: _num_ h
18 _tenens_ GOD: _tenens_ R: _sic l. c. tenens in ore_ Birt
19 _proicies_ CVen et cod. Ashburn. : _prohicies_ O: _proiic. _ G
et plerique
20 _loquel? a_ G: _loquela_ La Ven
21 _signis_ Voss
22 _uestri al. no_ GVen: _uestri_ O: _uestri sim_ Scaliger
LVI
O rem ridiculam, Cato, et iocosam,
dignamque auribus et tuo cachinno.
ride, quidquid amas, Cato, Catullum:
res est ridicula et nimis iocosa.
deprendi modo pupulum puellae 5
trusantem: hunc ego, si placet Dionae,
protelo rigida mea cecidi.
LVI _AD CATONEM_ ? : spatium unius uersus in O
3 _quicquid_ ?
5 _deprendi_ GORVenLa1: _deprehendi_ BACDah || _pupulum_
Parthenius: _populum_ codd. : _publium_ marg. R sed uix ab eadem
manu
6 _truf_(_ff_ a)_antem_ Da: _crissantem_ marg. R: _crusantem_
Baehrens:
7 _rigida_ ex _ridida_ G
LVII
Pulcre conuenit improbis cinaedis,
Mamurrae pathicoque Caesarique.
nec mirum: maculae paris utrisque,
urbana altera et illa Formiana,
impressae resident nec eluentur: 5
morbosi pariter, gemelli utrique,
uno in lectulo, erudituli ambo,
non hic quam ille magis uorax adulter,
riuales sociei puellularum.
pulcre conuenit improbis cinaedis. 10
LVII cum LVI continuant ?
1 _pulcre_ ORD: _pulc[^]re_ (suprascr. _h_) G
2 _mamure_ a, idemque credo uoluisse scribam R(omani), in quo
_~_ quod super _-mu-_ fuerat consulto uidetur erasum
3 _pares_ Lachm.
5 _nec eluentur_ Calpurnius: _nece luentur_ ?
6 _gemelli_] _tenelli_ Haupt
7 _lecticulo_ O, Munro
9 _sociei_ Scaliger: _socii et_ ?
10 _pulcre_ GORD
LVIII
Caeli, Lesbia nostra, Lesbia illa,
illa Lesbia, quam Catullus unam
plus quam se atque suos amauit omnes,
nunc in quadruuiis et angiportis
glubit magnanimis Remi nepotes. 5
LVIII cum LVII continuant ?
1 _nostra_ RDah: _uestra_ GOAC cod. Ashburn. : _uestra_ ex
_nostra_ Ven
4 _quadruuiis_ G: _quadruiis_ R m. pr. post in _quadriuis_
mutatum: _quadriuiis_ O
5 _magna ad_(_a_ O)_miremini_ ? : _magnanimi Remi_ Voss:
_magnanimis_ (accus. plur. ) scripsi
Post LVIII. 5 secuntur in codicibus _Non custos. . . quaeritando_
quos in locum suum carminis LV reuocaui
LIX
Bononiensis Rufa Rufulum fellat,
uxor Meneni, saepe quam in sepulcretis
uidistis ipso rapere de rogo cenam,
cum deuolutum ex igne prosequens panem
ab semiraso tunderetur ustore. 5
LIX _IN RVFVM_ ? : nullum spatium in O
1 _Rufulum_ Palladius: _rufum_ ? : _Rufa rufum anus_ Munro: _rufa
rufulum_ Pleitner, Postgate _rufa rufuli_ Palmer || _fellat_ O:
_fallat al. fellat_ RVen: _fallat_ cett.
LX
Num te leaena montibus Libystinis
aut Scylla latrans infima inguinum parte
tam mente dura procreauit ac taetra,
ut supplicis uocem in nouissimo casu
contemptam haberes, a nimis fero corde? 5
LX cum LIX continuant ?
1 _Libystinis_ Scaliger: _libis_(_ss_ O)_inis_ ?
2 _silla_ GORBLa1: _sylla_ Ven et cod. Ashburn.
4 _supplic_(_t_ R)_iis_ ? : _suplicus_ O
5 _conteptam_ GR: _conten{p}tam p_ admodum exigua O ||
_animis_ ?
Post hunc u. spatium est in O quinque uersuum, tum in summa
proxima pagina incipit LXI
LXI
Collis o Heliconiei
cultor, Vraniae genus,
qui rapis teneram ad uirum
Virginem, o Hymenaee Hymen,
Hymen o Hymenaee; 5
Cinge tempora floribus
suaue olentis amaraci,
flammeum cape laetus, huc
Huc ueni, niueo gerens
luteum pede soccum. 10
Excitusque hilari die,
nuptialia concinens
uoce carmina tinnula,
Pelle humum pedibus, manu
pineam quate taedam. 15
Namque Iunia Mallio,
qualis Idalium colens
uenit ad Phrygium Venus
Iudicem, bona cum bona
nubet alite uirgo, 20
Floridis uelut enitens
myrtus Asia ramulis
quos Amadryades deae
Ludicrum sibi rosido
nutriunt umore. 25
Quare age, huc aditum ferens,
perge linquere Thespiae
rupis Aonios specus,
Nympha quos super irrigat
frigerans Aganippe. 30
Ac domum dominam uoca
coniugis cupidam noui,
mentem amore reuinciens
Vt tenax hedera huc et huc
arborem implicat errans. 35
Vosque item simul integrae
uirgines, quibus aduenit
par dies, agite in modum
Dicite, O Hymenaee Hymen,
Hymen O Hymenaee. 40
Vt lubentius, audiens
se citarier ad suum
munus, huc aditum ferat
Dux bonae Veneris, boni
coniugator amoris. 45
Quis deus magis ancsiis
est petendus amantibus?
quem colent homines magis
Caelitum, O Hymenaee Hymen,
Hymen O Hymenaee? 50
Te suis tremulus parens
inuocat, tibi uirgines
zonula soluunt sinus.
Te timens cupida nouos
captat aure maritus. 55
Tu fero iuueni in manus
floridam ipse puellulam
dedis a gremio suae
Matris, O Hymenaee Hymen,
Hymen O Hymenaee. 60
Nil potest sine te Venus,
fama quod bona comprobet,
commodi capere, at potest
Te uolente. quis huic deo
compararier ausit? 65
Nulla quit sine te domus
liberos dare, nec parens
stirpe nitier; at potest
Te uolente. quis huic deo
compararier ausit? 70
Quae tuis careat sacris,
non queat dare praesides
terra finibus: at queat
Te uolente. quis huic deo
compararier ausit? 75
Claustra pandite ianuae.
uirgo adest. uiden ut faces
splendidas quatiunt comas?
. . . . . . . .
. . . . . .
