accipiat
coniunx felici foedere diuam,
dedatur cupido iam dudum nupta marito.
dedatur cupido iam dudum nupta marito.
Latin - Catullus
_adierim_
64 _gymnasei_ Phil. : _gi_(_y_ AC)_mnasti_ ?
66 _corolis_ Calp. 1481: _circulis_ ?
67 _liquendum_ GORCVen || _solo_ ?
68 _ego nec_ ? : _ego ne_ Bod. Lat. Class. e. 15: _ego non_ a:
_ego nunc_ Santen: _egone ut_ Bentley: fort. _egon hic_ h. e. ego
qui talis fui, sc. gymnasei flos, a multis adamatus || _ferar_]
_ferarum_ ?
69 _pars_ G sic scriptum habet ut _rs_ super rasuram sit
70 _niue_ Calp. 1481: _nene_ ? : _ne_ a et Bod. Lat. Class. e. 15
71 _columinibus_ Bod. Lat. Class. e. 15 et p: _columnibus_ ? :
_culminibus_ Bentley: cf. _gymnasiis_ (61)
72 _silui cultrix_ ? || _nemori uagus_ ?
74 _huic_ p: _hinc_ ? : _hic_ Bentley || _sonitus adiit_ ? :
_sonitus citus adiit_ Bentley, Spengel: _sonitus uagus abiit_
Ahlwardt: _sonitus abiit celer_ Lachm. : _s. celer ab. _ Heyse:
_sonus editus ab. _ Froehlich
75 _adauris_ O: _ad aures_ ? : _deorum_ post _aures_ D ||
_referre_ Phil. || _gemitus_ Gul. Wagner: _geminas matris ad
auris_ Lachm. : _dominae matris ad a. _ Busche: _dominae deorum ad
a. _ Richards: fort. _geminans_
76 _ubi_ ?
77 _saeuumque_ Schulze || _pectoris_ ?
78 _agedum inquit_(_d_ Oet Rm. pr. ) _age ferox fac_ (om. BLa1)
_ut hunc furor_ ? || _i_ add. Scaliger; cf. ad 3 || _face_
Palladius, Lachm. || _agitet_ add. ed. Cantabrig. anni 1702: num
_animet_? Nam habet ed. omnium antiquissima _face furor animum
||_ an scribendum erat _ferocem feriat furor animum_? sic
_ferit_ pro _facit_ habet codex Ashburneri xlv. 24
79 _fac ut furoris ictum_ (_ictum? _ R: _ictu_ B) ? : _face_ ed.
illa antiquissima || _uti_ Lachm.
81 _a cede al. age cede_ G, sed post _a_ rasura est || _terga_
Oh: _tergo_ ? || _uerbera_ Calp. 1481: _uerum uera_ ?
82 _fac_ ? : _face_ ed. antiquissima
84 _cibelle_ O: _cibele_ GRB
85 _adhortans_ Ald. 1515: _ad horta lis_ G: _ad ortalis_ R:
_adortalis_ OAVen || _animo_ ?
87 _bumida_ O: _humida_ cett.
88 _teneramque_ Lachm. || _attin_ GO: _actin_ (_-m_ La1) RBLa1
|| _marmora pelagi_ p et Calp. ed. 1481: _marm_(_n_ G)_orea
pelago_ ?
89 _facit_ Calp. 1481: _ficit_ O: _fecit_ ? || _illa_ Lachm.
91 _cibelle_ O: _cibele_ GR || _dindimenei_ G: _dindimei_ ORBLa1
92 _tuos_ scripsi: _tuo_ ? || _era_ O
93 _rabidos_ p: _rapidos_ ?
LXIV
Peliaco quondam prognatae uertice pinus
dicuntur liquidas Neptuni nasse per undas
Phasidos ad fluctus et fines Aeetaeos,
cum lecti iuuenes, Argiuae robora pubis,
auratam optantes Colchis auertere pellem 5
ausi sunt uada salsa cita decurrere puppi,
caerula uerrentes abiegnis aequora palmis.
diua quibus retinens in summis urbibus arces,
ipsa leui fecit uolitantem flamine currum,
pinea coniungens inflexae texta carinae. 10
illa rudem cursu prima imbuit Amphitriten.
quae simul ac rostro uentosum proscidit aequor,
tortaque remigio spumis incanuit unda,
emersere feri candenti e gurgite uultus
aequoreae monstrum Nereides admirantes. 15
illa, atque haud alia, uiderunt luce marinas
mortales oculi nudato corpore Nymphas
nutricum tenus exstantes e gurgite cano.
tum Thetidis Peleus incensus fertur amore,
tum Thetis humanos non despexit hymenaeos, 20
tum Thetidi pater ipse iugandum Pelea sensit.
o nimis optato saeclorum tempore nati
heroes, saluete, deum genus! o bona mater!
uos ego saepe meo uos carmine compellabo.
teque adeo eximie taedis felicibus aucte, 25
Thessaliae columen Peleu, cui Iuppiter ipse,
ipse suos diuum genitor concessit amores.
tene Thetis tenuit pulcerrima Neptunine?
tene suam Tethys concessit ducere neptem,
Oceanusque, mari totum qui amplectitur orbem? 30
quae simul optato finitae tempore luces
aduenere, domum conuentu tota frequentat
Thessalia, oppletur laetanti regia coetu:
dona ferunt prae se, declarant gaudia uultu.
deseritur Scyros, linquunt Phthiotica Tempe, 35
Crannonisque domos ac moenia Larisaea,
Pharsaliam coeunt, Pharsalia tecta frequentant.
rura colit nemo, mollescunt colla iuuencis,
non humilis curuis purgatur uinea rastris,
non glebam prono conuellit uomere taurus, 40
non falx attenuat frondatorum arboris umbram,
squalida desertis rubigo infertur aratris.
ipsius at sedes, quacumque opulenta recessit
regia, fulgenti splendent auro atque argento.
candet ebur soliis, collucent pocula mensae, 45
tota domus gaudet regali splendida gaza.
puluinar uero diuae geniale locatur
sedibus in mediis, Indo quod dente politum
tincta tegit roseo conchyli purpura fuco.
haec uestis priscis hominum uariata figuris 50
heroum mira uirtutes indicat arte.
namque fluentisono prospectans litore Diae,
Thesea cedentem celeri cum classe tuetur
indomitos in corde gerens Ariadna furores,
necdum etiam sese quae uisit uisere credit, 55
ut pote fallaci quae tum primum excita somno
desertam in sola miseram se cernat harena.
immemor at iuuenis fugiens pellit uada remis,
irrita uentosae linquens promissa procellae.
quem procul ex alga maestis Minois ocellis, 60
saxea ut effigies bacchantis, prospicit, eheu,
prospicit et magnis curarum fluctuat undis,
non flauo retinens subtilem uertice mitram,
non contecta leui uelatum pectus amictu,
non tereti strophio lactentis uincta papillas, 65
omnia quae toto delapsa e corpore passim
ipsius ante pedes fluctus salis alludebant.
sed neque tum mitrae neque tum fluitantis amictus
illa uicem curans toto ex te pectore, Theseu,
toto animo, tota pendebat perdita mente. 70
a misera, assiduis quam luctibus externauit
spinosas Erycina serens in pectore curas,
illa tempestate, ferox quo ex tempore Theseus
egressus curuis e litoribus Piraei
attigit iniusti regis Cortinia tecta. 75
nam perhibent olim crudeli peste coactam
Androgeoneae poenas exsoluere caedis
electos iuuenes simul et decus innuptarum
Cecropiam solitam esse dapem dare Minotauro.
quis angusta malis cum moenia uexarentur, 80
ipse suum Theseus pro caris corpus Athenis
proicere optauit potius quam talia Cretam
funera Cecropiae nec funera portarentur.
atque ita naue leui nitens ac lenibus auris
magnanimum ad Minoa uenit sedesque superbas. 85
hunc simul ac cupido conspexit lumine uirgo
regia, quam suauis exspirans castus odores
lectulus in molli complexu matris alebat,
quales Eurotae progignunt flumina myrtus,
auraue distinctos educit uerna colores, 90
non prius ex illo flagrantia declinauit
lumina, quam cuncto concepit corpore flammam
funditus atque imis exarsit tota medullis.
heu misere exagitans immiti corde furores
sancte puer, curis hominum qui gaudia misces, 95
quaeque regis Golgos quaeque Idalium frondosum,
qualibus incensam iactastis mente puellam
fluctibus, in flauo saepe hospite suspirantem!
quantos illa tulit languenti corde timores!
quanto saepe magis fulgore expalluit auri! 100
cum saeuum cupiens contra contendere monstrum
aut mortem appeteret Theseus aut praemia laudis.
non ingrata tamen frustra munuscula diuis
promittens tacito succendit uota labello.
nam uelut in summo quatientem brachia Tauro 105
quercum, aut conigeram sudanti cortice pinum,
indomitus turbo contorquens flamine robur,
eruit (illa procul radicitus exturbata
prona cadit, late quaeuiscumque obuia frangens),
sic domito saeuum prostrauit corpore Theseus 110
nequiquam uanis iactantem cornua uentis.
inde pedem sospes multa cum laude reflexit
errabunda regens tenui uestigia filo,
ne labyrintheis e flexibus egredientem
tecti frustraretur inobseruabilis error. 115
sed quid ego a primo digressus carmine plura
commemorem, ut linquens genitoris filia uultum,
ut consanguineae complexum, ut denique matris,
quae misera in nata deperdita lamentata est,
omnibus his Thesei dulcem praeoptarit amorem: 120
aut ut uecta ratis spumosa ad litora Diae,
aut ut eam deuincta lumina somno
liquerit immemori discedens pectore coniunx?
saepe illam perhibent ardenti corde furentem
clarisonas imo fudisse e pectore uoces, 125
ac tum praeruptos tristem conscendere montes,
unde aciem in pelagi uastos protenderet aestus,
tum tremuli salis aduersas procurrere in undas
mollia nudatae tollentem tegmina surae,
atque haec extremis maestam dixisse querellis, 130
frigidulos udo singultus ore cientem.
'sicine me patriis auectam, perfide, ab aris,
perfide, deserto liquisti in litore, Theseu?
sicine discedens neglecto numine diuum,
immemor a deuota domum periuria portas? 135
nullane res potuit crudelis flectere mentis
consilium? tibi nulla fuit clementia praesto,
immite ut nostri uellet miserescere pectus?
at non haec quondam nobis promissa dedisti
uoce: mihi non haec miserae sperare iubebas, 140
sed conubia laeta, sed optatos hymenaeos,
quae cuncta aerei discerpunt irrita uenti.
tum iam nulla uiro iuranti femina credat,
nulla uiri speret sermones esse fideles;
quis dum aliquid cupiens animus praegestit apisci, 145
nil metuunt iurare, nihil promittere parcunt:
sed simul ac cupidae mentis satiata libido est,
dicta nihil metuere, nihil periuria curant.
certe ego te in medio uersantem turbine leti
eripui, et potius germanum amittere creui, 150
quam tibi fallaci supremo in tempore dessem.
pro quo dilaceranda feris dabor alitibusque
praeda, neque iniacta tumulabor mortua terra.
quaenam te genuit sola sub rupe leaena,
quod mare conceptum spumantibus exspuit undis, 155
quae Syrtis, quae Scylla rapax, quae uasta Carybdis,
talia qui reddis pro dulci praemia uita?
si tibi non cordi fuerant conubia nostra,
saeua quod horrebas prisci praecepta parentis,
at tamen in uestras potuisti ducere sedes, 160
quae tibi iucundo famularer serua labore,
candida permulcens liquidis uestigia lymphis,
purpureaue tuum consternens ueste cubile.
sed quid ego ignaris nequiquam conquerar aureis,
externata malo, quae nullis sensibus auctae 165
nec missas audire queunt nec reddere uoces?
ille autem prope iam mediis uersatur in undis,
nec quisquam apparet uacua mortalis in alga.
sic nimis insultans extremo tempore saeua
fors etiam nostris inuidit questibus auris. 170
Iuppiter omnipotens, utinam ne tempore primo
Gnosia Cecropiae tetigissent litora puppes,
indomito nec dira ferens stipendia tauro,
perfidus in Creta religasset nauita funem,
nec malus hic celans dulci crudelia forma 175
consilia, in nostris requiesset sedibus hospes!
nam quo me referam? quali spe perdita nitor?
Idomeneosne petam montes? a gurgite lato
discernens ponti truculentum diuidit aequor.
an patris auxilium sperem? quemne ipsa reliqui 180
respersum iuuenem fraterna caede secuta?
coniugis an fido consoler memet amore?
quine fugit lentos incuruans gurgite remos?
praeterea nullo litus, sola insula, tecto,
nec patet egressus pelagi cingentibus undis: 185
nulla fugae ratio, nulla spes: omnia muta,
omnia sunt deserta, ostentant omnia letum.
non tamen ante mihi languescent lumina morte,
nec prius a fesso secedent corpore sensus,
quam iustam a diuis exposcam prodita multam, 190
caelestumque fidem postrema comprecer hora.
quare facta uirum multantes uindice poena,
Eumenides, quibus anguino redimita capillo
frons exspirantis praeportat pectoris iras,
huc huc aduentate, meas audite querellas, 195
quas ego, uae miserae, extremis proferre medullis
cogor inops, ardens, amenti caeca furore.
quae quoniam uerae nascuntur pectore ab imo,
uos nolite pati nostrum uanescere luctum,
sed quali solam Theseus me mente reliquit, 200
tali mente, deae, funestet seque suosque. '
has postquam maesto profudit pectore uoces,
supplicium saeuis exposcens anxia factis,
annuit inuicto caelestum numine rector.
quo motu tellus atque horrida contremuerunt 205
aequora concussitque micantia sidera mundus.
ipse autem caeca mentem caligine Theseus
consitus oblito dimisit pectore cuncta,
quae mandata prius constanti mente tenebat,
dulcia nec maesto sustollens signa parenti 210
sospitem Erechtheum se ostendit uisere portum.
namque ferunt olim, classi cum moenia diuae
linquentem natum uentis concrederet Aegeus,
talia complexum iuueni mandata dedisse.
'nate mihi longa iucundior unice uita, 215
nate, ego quem in dubios cogor dimittere casus,
reddite in extrema nuper mihi fine senectae,
quandoquidem fortuna mea ac tua feruida uirtus
eripit inuito mihi te, cui languida nondum
lumina sunt nati cara saturata figura, 220
non ego te gaudens laetanti pectore mittam,
nec te ferre sinam fortunae signa secundae,
sed primum multas expromam mente querellas,
canitiem terra atque infuso puluere foedans,
inde infecta uago suspendam lintea malo, 225
nostros ut luctus nostraeque incendia mentis
carbasus obscurata dicet ferrugine Hibera.
quod tibi si sancti concesserit incola Itoni,
quae nostrum genus, has sedes defendere Erechthi
annuit, ut tauri respergas sanguine dextram, 230
tum uero facito ut memori tibi condita corde
haec uigeant mandata, nec ulla oblitteret aetas;
ut simul ac nostros inuisent lumina collis,
funestam antennae deponant undique uestem,
candidaque intorti sustollant uela rudentes, 235
quam primum cernens ut laeta gaudia mente
agnoscam, cum te reducem aetas prospera sistet. '
haec mandata prius constanti mente tenentem
Thesea ceu pulsae uentorum flamine nubes
aereum niuei montis liquere cacumen. 240
at pater, ut summa prospectum ex arce petebat,
anxia in assiduos absumens lumina fletus,
cum primum inflati conspexit lintea ueli,
praecipitem sese scopulorum e uertice iecit,
amissum credens immiti Thesea fato. 245
sic funesta domus ingressus tecta paterna
morte ferox Theseus, qualem Minoidi luctum
obtulerat mente immemori talem ipse recepit.
quae tamen aspectans cedentem maesta carinam
multiplices animo uoluebat saucia curas. 250
at parte ex alia florens uolitabat Iacchus
cum thiaso Satyrorum et Nysigenis Silenis,
te quaerens, Ariadna, tuoque incensus amore.
qui tum alacres passim lymphata mente furebant
euhoe bacchantes, euhoe capita inflectentes. 255
harum pars tecta quatiebant cuspide thyrsos,
pars e diuulso iactabant membra iuuenco,
pars sese tortis serpentibus incingebant,
pars obscura cauis celebrabant orgia cistis,
orgia, quae frustra cupiunt audire profani, 260
plangebant aliae proceris tympana palmis,
aut tereti tenuis tinnitus aere ciebant,
multis raucisonos efflabant cornua bombos
barbaraque horribili stridebat tibia cantu.
talibus amplifice uestis decorata figuris 265
puluinar complexa suo uelabat amictu.
quae postquam cupide spectando Thessala pubes
expleta est, sanctis coepit decedere diuis.
hic, qualis flatu placidum mare matutino
horrificans Zephyrus procliuas incitat undas, 270
aurora exoriente uagi sub limina Solis:
quae tarde primum clementi flamine pulsae
procedunt, leni et resonant plangore cachinni,
post uento crescente magis magis increbescunt,
purpureaque procul nantes ab luce refulgent: 275
sic tum uestibuli linquentis regia tecta
ad se quisque uago passim pede discedebant.
quorum post abitum princeps e uertice Pelei
aduenit Chiron portans siluestria dona:
nam quodcumque ferunt campi, quos Thessala magnis 280
montibus ora creat, quos propter fluminis undas
aura parit flores tepidi fecunda Fauoni,
hos indistinctis plexos tulit ipse corollis,
quo permulsa domus iucundo risit odore.
confestim Penios adest, uiridantia Tempe, 285
Tempe, quae siluae cingunt super impendentes,
? Minosim? linquens ? doris? celebranda choreis,
non uacuos: namque ille tulit radicitus altas
fagos ac recto proceras stipite laurus,
non sine nutanti platano lentaque sorore 290
flammati Phaethontis et aerea cupressu.
haec circum sedes late contexta locauit,
uestibulum ut molli uelatum fronde uireret.
post hunc consequitur sollerti corde Prometheus,
extenuata gerens ueteris uestigia poenae, 295
quam quondam silici restrictus membra catena
persoluit pendens e uerticibus praeruptis.
inde pater diuum sancta cum coniuge natisque
aduenit caelo, te solum, Phoebe, relinquens,
unigenamque simul cultricem montibus Iri: 300
Pelea nam tecum pariter soror aspernata est,
nec Thetidis taedas uoluit celebrare iugalis.
qui postquam niueis flexerunt sedibus artus,
large multiplici constructae sunt dape mensae,
cum interea infirmo quatientes corpora motu 305
ueridicos Parcae coeperunt edere cantus.
his corpus tremulum complectens undique uestis
candida purpurea talos incinxerat ora,
at roseo niueae residebant uertice uittae,
aeternumque manus carpebant rite laborem. 310
laeua colum molli lana retinebat amictum,
dextera tum leuiter deducens fila supinis
formabat digitis, tum prono in pollice torquens
libratum tereti uersabat turbine fusum,
atque ita decerpens aequabat semper opus dens, 315
laneaque aridulis haerebant morsa labellis,
quae prius in leui fuerant exstantia filo:
ante pedes autem candentis mollia lanae
uellera uirgati custodibant calathisci.
haec tum clarisona pellentes uellera uoce 320
talia diuino fuderunt carmine fata,
carmine, perfidiae quod post nulla arguet aetas.
O decus eximium magnis uirtutibus augens,
Emathiae tutamen opis, clarissime nato,
accipe, quod laeta tibi pandunt luce sorores, 325
ueridicum oraclum: sed uos, quae fata secuntur,
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
adueniet tibi iam portans optata maritis
Hesperus, adueniet fausto cum sidere coniunx,
quae tibi flexanimo mentis perfundat amorem, 330
languidulosque paret tecum coniungere somnos,
leuia substernens robusto brachia collo.
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
nulla domus tales umquam contexit amores,
nullus amor tali coniunxit foedere amantes, 335
qualis adest Thetidi, qualis concordia Peleo.
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
nascetur uobis expers terroris Achilles,
hostibus haud tergo, sed forti pectore notus,
qui persaepe uago uictor certamine cursus 340
flammea praeuertet celeris uestigia ceruae.
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
non illi quisquam bello se conferet heros,
cum Phrygii Teucro manabunt sanguine campi,
Troicaque obsidens longinquo moenia bello, 345
periuri Pelopis uastabit tertius heres.
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
illius egregias uirtutes claraque facta
saepe fatebuntur natorum in funere matres,
cum incuruo canos soluent a uertice crines, 350
putridaque infirmis uariabunt pectora palmis.
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
namque uelut densas praecerpens cultor aristas
sole sub ardenti flauentia demetit arua,
. . . . . . . .
Troiugenum infesto prosternens corpora ferro. 355
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
testis erit magnis uirtutibus unda Scamandri,
quae passim rapido diffunditur Hellesponto,
cuius iter caesis angustans corporum aceruis
alta tepefaciet permixta flumina caede. 360
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
denique testis erit morti quoque reddita praeda,
cum teres excelso coaceruatum aggere bustum
excipiet niueos perculsae uirginis artus.
currite ducentes subtegmina, currite, fusi. 365
nam simul ac fessis dederit fors copiam Achiuis
urbis Dardaniae Neptunia soluere uincla,
alta Polyxenia madefient caede sepulcra:
quae, uelut ancipiti succumbens uictima ferro,
proiciet truncum summisso poplite corpus. 370
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
quare agite optatos animi coniungite amores.
accipiat coniunx felici foedere diuam,
dedatur cupido iam dudum nupta marito.
currite ducentes subtegmina, currite, fusi. 375
non illam nutrix orienti luce reuisens
hesterno collum poterit circumdare filo,
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
anxia nec mater discordis maesta puellae
secubitu caros mittet sperare nepotes. 380
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
talia praefantes quondam felicia Pelei
carmina diuino cecinerunt pectore Parcae.
praesentes namque ante domos inuisere castas
heroum, et sese mortali ostendere coetu, 385
caelicolae nondum spreta pietate solebant.
saepe pater diuum templo in fulgente reuisens,
annua cum festis uenissent sacra diebus,
conspexit terra centum procumbere tauros.
saepe uagus Liber Parnasi uertice summo 390
Thyadas effusis euantis crinibus egit,
cum Delphi tota certatim ex urbe ruentes
acciperent laeti diuum fumantibus aris.
saepe in letifero belli certamine Mauors
aut rapidi Tritonis hera aut Ramnusia uirgo 395
armatas hominum est praesens hortata cateruas.
sed postquam tellus scelere est imbuta nefando,
iustitiamque omnes cupida de mente fugarunt,
perfudere manus fraterno sanguine fratres,
destitit extinctos natus lugere parentes, 400
optauit genitor primaeui funera nati,
liber ut innuptae poteretur flore nouercae,
ignaro mater substernens se impia nato
impia non uerita est diuos scelerare parentes,
omnia fanda nefanda malo permixta furore 405
iustificam nobis mentem auertere deorum.
quare nec talis dignantur uisere coetus,
nec se contingi patiuntur lumine claro.
LXIV _ARGONAVTIA_ ? : in O spatium est unius uersus, et adscriptum
in marg. _narrat hic ystoriam aurei uelleris_
1 _Peliaco_ La1 Mar. Victorinus 182 Gaisford: _Pelliaco_ (_-to_
G) ?
3 _fascidicos al. phasidos_ GBVen: _fasi_(_ci_ R)_dicos_ OR ||
_aeetaeos_] _oeticos_ GRVenAC: _ceticos_ La1 et O qui in marg.
habet _al. tetidicos_: _oeteos_ Bod. Lat. Class. e. 15
4 _pupis_ OC: _puppis_ ?
6 _? ? ? ? ? salsa_ suprascr. _uada_ O
7 _uerentes_ OBLa1 et G m. pr.
10 _texta_ Oh: _testa_ ?
11 _prima_ Da: _primam_ ? : _p'e? _ (? _p'r? _) marg. _proram_ O ||
_amphitritem_ GBA: _a_(_am_ Ven)_phitritem al. amphitrionem_
RVen: _aphitrite_ O unde in ed. 1 conieci _proram i.
Amphitrite_: _prora i. Amphitriten_ Postgate: _illa rudi cursu
proram i. Amphitrite_ Fleischer: _i. rudem c. primum i.
Amphitriten_ Thomas
13 _tortaque_ ed. Trinc. : _totaque_ ? || _incanduit_ ?
15 _monstrum al. monstrorum_ O _ammirantes_ O
16 _illa atque haud alia_ Bergk: _illa atque alia_ ? : _illa
alia_ O: _illas atque a. _ a: _illaque haud a. _ Auantius: _illa
si qua a. _ Lachm. : _illa ut non alia_ Helm || _uidere_ ?
17 _oculi_ Bod. Lat. Class. e. 15: _oculis_ ?
18 _extantes_ ?
19 _cum_ OR
20 _cum_ GOR
21 _cum_ ? || _sensit_ ? : _sanxit_ Itali
22 _seculorum_ GORB. _sec? lorum_ R
23 _mater al. matre_ GRVen: _matre_ a || Schol. Veronens. ad
Verg. Aen. v. 80 _Catullus Saluete deum gens o bona matrum
Progenies saluete iter--_dein spatium quinquaginta fere
litterarum || _tuum genus, o bona mater_ Badham: _o bona matrum
Progenies saluete iterum_ primus huc reuocauit Franc. Orioli
1822
24 _uos_] _post_ Bergk
25 _tedis_ O: _tethis_ A: _thetis_ ?
28 _neptunnine_ corr. D, Riccardianus 2242: _neptine_ BLa1:
_nectine al. neptine_ G: _nectine_ OAC: _nectine_ marg. _neptine
al neut? ne al. neptimine_ (et hoc quidem recentius) R: _Nereine_
Haupt: _Nerinarum_ Sam. Allen
29 _thetis_ ?
31 _optato finite_ O: _optato_ (_-ta_ D m. pr. : _-tae_ a)
_finito_ cett.
32 _aduenere_ ap: _ad_ (_at_ B, _al_ AC) _lenire_ ?
34 _prae se_ cum _declarant_ iungebat Doering
35 _sciros_ AC: _schyros_ B: _sy_(_si_ O)_ros_ GORVenLa1:
_Cieros_ Meineke || _tempe_ non _Tempe_ Meineke
36 _Crannonisque_ Victorius: _Graiunonisque_ G: _Grauinonisque_
ORDAC || _moenia L. _ p: _nicenis_ (_nit. _ BLa1) _alacris_(_ss_
O)_ea_ ?
37 _Pharsalum_ Lachm.
43 _at_ C: _ad_ ?
46 _gazza_ B
48 _aedibus_ Al. Guarinus
52 _lit(t)ora_ RBLa1: _litora_ (suprascr. _e_)Ven || _di(y)a_ ?
54 _adriana_ ?
55 _sese quae uisit uisere credit_ Voss: _seseque sui tui se
credit_ GOBLa1D: _seseque sui qui_ (suprascr. _t) se credidit_
C: _seseque sui /// se credi /// ////_ R marg. _al. terni 56
tunc_ O
61 _bachantis_ GOR || _eheu_ Bergk: _heue_ ? : _heie_ Bod. Lat.
Class. e. 15: _euhoe_ Lachm.
62 Inter _et magnis_ rasura est in G || Pro _et_ compendium
est in O quo plerumque significatur _con_
64 _contenta_ O et Phil. , idemque coni. Balth. Venator ||
_nudatum_ Schwabe: _laniatum_ Owen: _uiolatum_ Haverfield
65 _lactentis_ ? : _lactantis_ cod. peruetustus Cauensi. Isidori
Originum XIX. 33, a quo hic u. Cinnae tribuitur || _citta_
Cauensis, h. e. _cincta_
66 _delapsa e_ C: _delapse_ O: _delapso e_ RBVen: _delapso_
GLa1D
67 _adl. _ O: _allidebant_ Landor
68 _si neque_ ? || _tamen_ (_tn_) pro _tum_ bis O
69 _te_ om. O
71 _a_ Can. Lat. 33 et codices Nonii p. 108: _ah_ GRVen: _ha_ O
72 _ferens_ a, Bod. Lat. Class. e. 15 et Nonii codices
73 _feroxque et tempore_ ? : _illa ex t. ferox quo tempore_
Baehrens
75 _inusi_ ed. Trinc. : _inuisi_ Heinsius || _tecta_ Ricc. 2242,
Ritschl: _tempta_ GORVenBLa1: _tenta_ AD: _templa_ ap, Scaliger:
fort. _septa_
77 _cum androgeanee_ (_-genee_ B: _-geane_ O) ? || _exsol. _ BO:
_exol. _ GRVen
80 _menia_ CRVen: _inoenia_ G: _incenia_ O || _uersarentur_
(suprascr. _x_) B: _uersarentur_ La
82 _proicere_ C Paris. 7989: _prohic. _ OBLa1: _proiic. _ GRVenAa
83 _nec funera_ ? : _ne funera_ edd. ante Lachm.
87 _expirans_ ?
88 _c? pressu_ Ven
89 _Eurot(a)e_ Bod. Lat. Class. e. 15 et ed. antiquissima saec.
xv: _europe_ ? || _pergignunt_ ? || _mirtos_ OB: _mirtus al.
mirtos_ R
94 _inmiti_ uel _in miti_ ? : _corda furore_ Ramler
96 _quaeque_ hp: _quod neque_ O: _quique_ ? || _Golgos_
Hermolaus Barbarus, alii Bembo uel Auantio imputant: _c_(_ch_
O)_olc_(_ch_ RVen)_os_ ?
100 _fuluore_ Ritschl, quod uocabulum de auro usurpatum est a
Tiberiano poeta saec. iv (Baehrens PLM III. p. 266): _lurore_
Bochart
102 _motem_ R || _appeteret_ O sicut maluerat Marcilius:
_oppeteret_ ? : _opet. _ D
104 _suspendit_ ed. antiquissima saec. xv: _succepit_ Statius
106 _cornigeram_ ? || _fundanti_ Oh, G m. pr. ut Bonneto uisum
est: _nutanti_ Mitscherlich
107 _indomitum_ D || _turbo_ ? : _turben_ Spengel, ut referretur
ad _indomitum_, cum Seruius ad Aen. vii. 378 scripserit
_Catullus hoc turben dicit ut hoc carmen_
108 _radicibus_ BLa1ha
109 _late quaeuis cumque_ conieci in Philologo anni 1890 p. 170
et Class. Review eiusdem anni p. 311, post me anno 1895 Vahlen:
_lateque cum_ (_tum_ G: _tumi_ D: _eum_ B) _eius_ ? : _lateque et
cominus_ p, uulgo: _late qua est impetus_ Lachm. : _lateque
comeis obit_ Munro || Distracta uidentur fuisse _quae uis cum
que_, dein locum mutasse _quae cum que uis_, mox in _quae cum//e
uis_ abiisse _obuia_ OBLa1h: _omnia al. obuia_ GRVen: _omnia_
ACDa
111 _ne quidquam nauis_ O
114 _laberintheis_ GCD: _laberi? ntheis_ R: _laberinthis_ O
116 _a primo_ a: _cum primo_ ? : _in primo_ h et
Carpentoractensis fortasse recte || _degressus_ Baehrens
119 _ingnata_ GO: _ignata_ RVenBLa1ACD || _lamentata est_
Conington (_-tur_ Buecheler): _l(a)eta_ ? : _laetabatur_ Lachm. :
_luctabatur_ Rossbach: _lentabatur_ h. e. _morabatur_ ego:
_miseram gnatam d. lamentatast_ Fleischer
120 _praeoptarit_ Statius: _portaret_ ? : _praeoptaret_ marg.
Santeniani
121 _ut_ om. O || _necta_ GO
122 _deuincta_ ? , etiam R antequam mutatus erat: _deuicta_
Santenianus et p: fort. _deuincta tenentem_ uel _tenet dum_; cf.
Cul. 188. Supplerunt _placito_ uel _dulci_ uel _tristi_ Itali,
_molli_ Baehrens, _leni_ Palmer. In cod. Carpentoractensi
_deuicta lumina somno_ sic scriptum inueni
123 _in memori al. nemori_ G
125 _e_ ? : _ex_ O
126 _actum_ RO et nunc G: quid prius fuerit non dispexi ||
_tristem_ ap: _tristes_ (_-is_ A) ?
127 _in_ om. ? : add. a || _pret. _ GOD, non RVen
130 _querellis_ a: _querelis_ GORVen
132 et 134 _siccine_ ? || _auertam al. auectam_ Ven: _auertam_
O, Laur. 33.
64 _gymnasei_ Phil. : _gi_(_y_ AC)_mnasti_ ?
66 _corolis_ Calp. 1481: _circulis_ ?
67 _liquendum_ GORCVen || _solo_ ?
68 _ego nec_ ? : _ego ne_ Bod. Lat. Class. e. 15: _ego non_ a:
_ego nunc_ Santen: _egone ut_ Bentley: fort. _egon hic_ h. e. ego
qui talis fui, sc. gymnasei flos, a multis adamatus || _ferar_]
_ferarum_ ?
69 _pars_ G sic scriptum habet ut _rs_ super rasuram sit
70 _niue_ Calp. 1481: _nene_ ? : _ne_ a et Bod. Lat. Class. e. 15
71 _columinibus_ Bod. Lat. Class. e. 15 et p: _columnibus_ ? :
_culminibus_ Bentley: cf. _gymnasiis_ (61)
72 _silui cultrix_ ? || _nemori uagus_ ?
74 _huic_ p: _hinc_ ? : _hic_ Bentley || _sonitus adiit_ ? :
_sonitus citus adiit_ Bentley, Spengel: _sonitus uagus abiit_
Ahlwardt: _sonitus abiit celer_ Lachm. : _s. celer ab. _ Heyse:
_sonus editus ab. _ Froehlich
75 _adauris_ O: _ad aures_ ? : _deorum_ post _aures_ D ||
_referre_ Phil. || _gemitus_ Gul. Wagner: _geminas matris ad
auris_ Lachm. : _dominae matris ad a. _ Busche: _dominae deorum ad
a. _ Richards: fort. _geminans_
76 _ubi_ ?
77 _saeuumque_ Schulze || _pectoris_ ?
78 _agedum inquit_(_d_ Oet Rm. pr. ) _age ferox fac_ (om. BLa1)
_ut hunc furor_ ? || _i_ add. Scaliger; cf. ad 3 || _face_
Palladius, Lachm. || _agitet_ add. ed. Cantabrig. anni 1702: num
_animet_? Nam habet ed. omnium antiquissima _face furor animum
||_ an scribendum erat _ferocem feriat furor animum_? sic
_ferit_ pro _facit_ habet codex Ashburneri xlv. 24
79 _fac ut furoris ictum_ (_ictum? _ R: _ictu_ B) ? : _face_ ed.
illa antiquissima || _uti_ Lachm.
81 _a cede al. age cede_ G, sed post _a_ rasura est || _terga_
Oh: _tergo_ ? || _uerbera_ Calp. 1481: _uerum uera_ ?
82 _fac_ ? : _face_ ed. antiquissima
84 _cibelle_ O: _cibele_ GRB
85 _adhortans_ Ald. 1515: _ad horta lis_ G: _ad ortalis_ R:
_adortalis_ OAVen || _animo_ ?
87 _bumida_ O: _humida_ cett.
88 _teneramque_ Lachm. || _attin_ GO: _actin_ (_-m_ La1) RBLa1
|| _marmora pelagi_ p et Calp. ed. 1481: _marm_(_n_ G)_orea
pelago_ ?
89 _facit_ Calp. 1481: _ficit_ O: _fecit_ ? || _illa_ Lachm.
91 _cibelle_ O: _cibele_ GR || _dindimenei_ G: _dindimei_ ORBLa1
92 _tuos_ scripsi: _tuo_ ? || _era_ O
93 _rabidos_ p: _rapidos_ ?
LXIV
Peliaco quondam prognatae uertice pinus
dicuntur liquidas Neptuni nasse per undas
Phasidos ad fluctus et fines Aeetaeos,
cum lecti iuuenes, Argiuae robora pubis,
auratam optantes Colchis auertere pellem 5
ausi sunt uada salsa cita decurrere puppi,
caerula uerrentes abiegnis aequora palmis.
diua quibus retinens in summis urbibus arces,
ipsa leui fecit uolitantem flamine currum,
pinea coniungens inflexae texta carinae. 10
illa rudem cursu prima imbuit Amphitriten.
quae simul ac rostro uentosum proscidit aequor,
tortaque remigio spumis incanuit unda,
emersere feri candenti e gurgite uultus
aequoreae monstrum Nereides admirantes. 15
illa, atque haud alia, uiderunt luce marinas
mortales oculi nudato corpore Nymphas
nutricum tenus exstantes e gurgite cano.
tum Thetidis Peleus incensus fertur amore,
tum Thetis humanos non despexit hymenaeos, 20
tum Thetidi pater ipse iugandum Pelea sensit.
o nimis optato saeclorum tempore nati
heroes, saluete, deum genus! o bona mater!
uos ego saepe meo uos carmine compellabo.
teque adeo eximie taedis felicibus aucte, 25
Thessaliae columen Peleu, cui Iuppiter ipse,
ipse suos diuum genitor concessit amores.
tene Thetis tenuit pulcerrima Neptunine?
tene suam Tethys concessit ducere neptem,
Oceanusque, mari totum qui amplectitur orbem? 30
quae simul optato finitae tempore luces
aduenere, domum conuentu tota frequentat
Thessalia, oppletur laetanti regia coetu:
dona ferunt prae se, declarant gaudia uultu.
deseritur Scyros, linquunt Phthiotica Tempe, 35
Crannonisque domos ac moenia Larisaea,
Pharsaliam coeunt, Pharsalia tecta frequentant.
rura colit nemo, mollescunt colla iuuencis,
non humilis curuis purgatur uinea rastris,
non glebam prono conuellit uomere taurus, 40
non falx attenuat frondatorum arboris umbram,
squalida desertis rubigo infertur aratris.
ipsius at sedes, quacumque opulenta recessit
regia, fulgenti splendent auro atque argento.
candet ebur soliis, collucent pocula mensae, 45
tota domus gaudet regali splendida gaza.
puluinar uero diuae geniale locatur
sedibus in mediis, Indo quod dente politum
tincta tegit roseo conchyli purpura fuco.
haec uestis priscis hominum uariata figuris 50
heroum mira uirtutes indicat arte.
namque fluentisono prospectans litore Diae,
Thesea cedentem celeri cum classe tuetur
indomitos in corde gerens Ariadna furores,
necdum etiam sese quae uisit uisere credit, 55
ut pote fallaci quae tum primum excita somno
desertam in sola miseram se cernat harena.
immemor at iuuenis fugiens pellit uada remis,
irrita uentosae linquens promissa procellae.
quem procul ex alga maestis Minois ocellis, 60
saxea ut effigies bacchantis, prospicit, eheu,
prospicit et magnis curarum fluctuat undis,
non flauo retinens subtilem uertice mitram,
non contecta leui uelatum pectus amictu,
non tereti strophio lactentis uincta papillas, 65
omnia quae toto delapsa e corpore passim
ipsius ante pedes fluctus salis alludebant.
sed neque tum mitrae neque tum fluitantis amictus
illa uicem curans toto ex te pectore, Theseu,
toto animo, tota pendebat perdita mente. 70
a misera, assiduis quam luctibus externauit
spinosas Erycina serens in pectore curas,
illa tempestate, ferox quo ex tempore Theseus
egressus curuis e litoribus Piraei
attigit iniusti regis Cortinia tecta. 75
nam perhibent olim crudeli peste coactam
Androgeoneae poenas exsoluere caedis
electos iuuenes simul et decus innuptarum
Cecropiam solitam esse dapem dare Minotauro.
quis angusta malis cum moenia uexarentur, 80
ipse suum Theseus pro caris corpus Athenis
proicere optauit potius quam talia Cretam
funera Cecropiae nec funera portarentur.
atque ita naue leui nitens ac lenibus auris
magnanimum ad Minoa uenit sedesque superbas. 85
hunc simul ac cupido conspexit lumine uirgo
regia, quam suauis exspirans castus odores
lectulus in molli complexu matris alebat,
quales Eurotae progignunt flumina myrtus,
auraue distinctos educit uerna colores, 90
non prius ex illo flagrantia declinauit
lumina, quam cuncto concepit corpore flammam
funditus atque imis exarsit tota medullis.
heu misere exagitans immiti corde furores
sancte puer, curis hominum qui gaudia misces, 95
quaeque regis Golgos quaeque Idalium frondosum,
qualibus incensam iactastis mente puellam
fluctibus, in flauo saepe hospite suspirantem!
quantos illa tulit languenti corde timores!
quanto saepe magis fulgore expalluit auri! 100
cum saeuum cupiens contra contendere monstrum
aut mortem appeteret Theseus aut praemia laudis.
non ingrata tamen frustra munuscula diuis
promittens tacito succendit uota labello.
nam uelut in summo quatientem brachia Tauro 105
quercum, aut conigeram sudanti cortice pinum,
indomitus turbo contorquens flamine robur,
eruit (illa procul radicitus exturbata
prona cadit, late quaeuiscumque obuia frangens),
sic domito saeuum prostrauit corpore Theseus 110
nequiquam uanis iactantem cornua uentis.
inde pedem sospes multa cum laude reflexit
errabunda regens tenui uestigia filo,
ne labyrintheis e flexibus egredientem
tecti frustraretur inobseruabilis error. 115
sed quid ego a primo digressus carmine plura
commemorem, ut linquens genitoris filia uultum,
ut consanguineae complexum, ut denique matris,
quae misera in nata deperdita lamentata est,
omnibus his Thesei dulcem praeoptarit amorem: 120
aut ut uecta ratis spumosa ad litora Diae,
aut ut eam deuincta lumina somno
liquerit immemori discedens pectore coniunx?
saepe illam perhibent ardenti corde furentem
clarisonas imo fudisse e pectore uoces, 125
ac tum praeruptos tristem conscendere montes,
unde aciem in pelagi uastos protenderet aestus,
tum tremuli salis aduersas procurrere in undas
mollia nudatae tollentem tegmina surae,
atque haec extremis maestam dixisse querellis, 130
frigidulos udo singultus ore cientem.
'sicine me patriis auectam, perfide, ab aris,
perfide, deserto liquisti in litore, Theseu?
sicine discedens neglecto numine diuum,
immemor a deuota domum periuria portas? 135
nullane res potuit crudelis flectere mentis
consilium? tibi nulla fuit clementia praesto,
immite ut nostri uellet miserescere pectus?
at non haec quondam nobis promissa dedisti
uoce: mihi non haec miserae sperare iubebas, 140
sed conubia laeta, sed optatos hymenaeos,
quae cuncta aerei discerpunt irrita uenti.
tum iam nulla uiro iuranti femina credat,
nulla uiri speret sermones esse fideles;
quis dum aliquid cupiens animus praegestit apisci, 145
nil metuunt iurare, nihil promittere parcunt:
sed simul ac cupidae mentis satiata libido est,
dicta nihil metuere, nihil periuria curant.
certe ego te in medio uersantem turbine leti
eripui, et potius germanum amittere creui, 150
quam tibi fallaci supremo in tempore dessem.
pro quo dilaceranda feris dabor alitibusque
praeda, neque iniacta tumulabor mortua terra.
quaenam te genuit sola sub rupe leaena,
quod mare conceptum spumantibus exspuit undis, 155
quae Syrtis, quae Scylla rapax, quae uasta Carybdis,
talia qui reddis pro dulci praemia uita?
si tibi non cordi fuerant conubia nostra,
saeua quod horrebas prisci praecepta parentis,
at tamen in uestras potuisti ducere sedes, 160
quae tibi iucundo famularer serua labore,
candida permulcens liquidis uestigia lymphis,
purpureaue tuum consternens ueste cubile.
sed quid ego ignaris nequiquam conquerar aureis,
externata malo, quae nullis sensibus auctae 165
nec missas audire queunt nec reddere uoces?
ille autem prope iam mediis uersatur in undis,
nec quisquam apparet uacua mortalis in alga.
sic nimis insultans extremo tempore saeua
fors etiam nostris inuidit questibus auris. 170
Iuppiter omnipotens, utinam ne tempore primo
Gnosia Cecropiae tetigissent litora puppes,
indomito nec dira ferens stipendia tauro,
perfidus in Creta religasset nauita funem,
nec malus hic celans dulci crudelia forma 175
consilia, in nostris requiesset sedibus hospes!
nam quo me referam? quali spe perdita nitor?
Idomeneosne petam montes? a gurgite lato
discernens ponti truculentum diuidit aequor.
an patris auxilium sperem? quemne ipsa reliqui 180
respersum iuuenem fraterna caede secuta?
coniugis an fido consoler memet amore?
quine fugit lentos incuruans gurgite remos?
praeterea nullo litus, sola insula, tecto,
nec patet egressus pelagi cingentibus undis: 185
nulla fugae ratio, nulla spes: omnia muta,
omnia sunt deserta, ostentant omnia letum.
non tamen ante mihi languescent lumina morte,
nec prius a fesso secedent corpore sensus,
quam iustam a diuis exposcam prodita multam, 190
caelestumque fidem postrema comprecer hora.
quare facta uirum multantes uindice poena,
Eumenides, quibus anguino redimita capillo
frons exspirantis praeportat pectoris iras,
huc huc aduentate, meas audite querellas, 195
quas ego, uae miserae, extremis proferre medullis
cogor inops, ardens, amenti caeca furore.
quae quoniam uerae nascuntur pectore ab imo,
uos nolite pati nostrum uanescere luctum,
sed quali solam Theseus me mente reliquit, 200
tali mente, deae, funestet seque suosque. '
has postquam maesto profudit pectore uoces,
supplicium saeuis exposcens anxia factis,
annuit inuicto caelestum numine rector.
quo motu tellus atque horrida contremuerunt 205
aequora concussitque micantia sidera mundus.
ipse autem caeca mentem caligine Theseus
consitus oblito dimisit pectore cuncta,
quae mandata prius constanti mente tenebat,
dulcia nec maesto sustollens signa parenti 210
sospitem Erechtheum se ostendit uisere portum.
namque ferunt olim, classi cum moenia diuae
linquentem natum uentis concrederet Aegeus,
talia complexum iuueni mandata dedisse.
'nate mihi longa iucundior unice uita, 215
nate, ego quem in dubios cogor dimittere casus,
reddite in extrema nuper mihi fine senectae,
quandoquidem fortuna mea ac tua feruida uirtus
eripit inuito mihi te, cui languida nondum
lumina sunt nati cara saturata figura, 220
non ego te gaudens laetanti pectore mittam,
nec te ferre sinam fortunae signa secundae,
sed primum multas expromam mente querellas,
canitiem terra atque infuso puluere foedans,
inde infecta uago suspendam lintea malo, 225
nostros ut luctus nostraeque incendia mentis
carbasus obscurata dicet ferrugine Hibera.
quod tibi si sancti concesserit incola Itoni,
quae nostrum genus, has sedes defendere Erechthi
annuit, ut tauri respergas sanguine dextram, 230
tum uero facito ut memori tibi condita corde
haec uigeant mandata, nec ulla oblitteret aetas;
ut simul ac nostros inuisent lumina collis,
funestam antennae deponant undique uestem,
candidaque intorti sustollant uela rudentes, 235
quam primum cernens ut laeta gaudia mente
agnoscam, cum te reducem aetas prospera sistet. '
haec mandata prius constanti mente tenentem
Thesea ceu pulsae uentorum flamine nubes
aereum niuei montis liquere cacumen. 240
at pater, ut summa prospectum ex arce petebat,
anxia in assiduos absumens lumina fletus,
cum primum inflati conspexit lintea ueli,
praecipitem sese scopulorum e uertice iecit,
amissum credens immiti Thesea fato. 245
sic funesta domus ingressus tecta paterna
morte ferox Theseus, qualem Minoidi luctum
obtulerat mente immemori talem ipse recepit.
quae tamen aspectans cedentem maesta carinam
multiplices animo uoluebat saucia curas. 250
at parte ex alia florens uolitabat Iacchus
cum thiaso Satyrorum et Nysigenis Silenis,
te quaerens, Ariadna, tuoque incensus amore.
qui tum alacres passim lymphata mente furebant
euhoe bacchantes, euhoe capita inflectentes. 255
harum pars tecta quatiebant cuspide thyrsos,
pars e diuulso iactabant membra iuuenco,
pars sese tortis serpentibus incingebant,
pars obscura cauis celebrabant orgia cistis,
orgia, quae frustra cupiunt audire profani, 260
plangebant aliae proceris tympana palmis,
aut tereti tenuis tinnitus aere ciebant,
multis raucisonos efflabant cornua bombos
barbaraque horribili stridebat tibia cantu.
talibus amplifice uestis decorata figuris 265
puluinar complexa suo uelabat amictu.
quae postquam cupide spectando Thessala pubes
expleta est, sanctis coepit decedere diuis.
hic, qualis flatu placidum mare matutino
horrificans Zephyrus procliuas incitat undas, 270
aurora exoriente uagi sub limina Solis:
quae tarde primum clementi flamine pulsae
procedunt, leni et resonant plangore cachinni,
post uento crescente magis magis increbescunt,
purpureaque procul nantes ab luce refulgent: 275
sic tum uestibuli linquentis regia tecta
ad se quisque uago passim pede discedebant.
quorum post abitum princeps e uertice Pelei
aduenit Chiron portans siluestria dona:
nam quodcumque ferunt campi, quos Thessala magnis 280
montibus ora creat, quos propter fluminis undas
aura parit flores tepidi fecunda Fauoni,
hos indistinctis plexos tulit ipse corollis,
quo permulsa domus iucundo risit odore.
confestim Penios adest, uiridantia Tempe, 285
Tempe, quae siluae cingunt super impendentes,
? Minosim? linquens ? doris? celebranda choreis,
non uacuos: namque ille tulit radicitus altas
fagos ac recto proceras stipite laurus,
non sine nutanti platano lentaque sorore 290
flammati Phaethontis et aerea cupressu.
haec circum sedes late contexta locauit,
uestibulum ut molli uelatum fronde uireret.
post hunc consequitur sollerti corde Prometheus,
extenuata gerens ueteris uestigia poenae, 295
quam quondam silici restrictus membra catena
persoluit pendens e uerticibus praeruptis.
inde pater diuum sancta cum coniuge natisque
aduenit caelo, te solum, Phoebe, relinquens,
unigenamque simul cultricem montibus Iri: 300
Pelea nam tecum pariter soror aspernata est,
nec Thetidis taedas uoluit celebrare iugalis.
qui postquam niueis flexerunt sedibus artus,
large multiplici constructae sunt dape mensae,
cum interea infirmo quatientes corpora motu 305
ueridicos Parcae coeperunt edere cantus.
his corpus tremulum complectens undique uestis
candida purpurea talos incinxerat ora,
at roseo niueae residebant uertice uittae,
aeternumque manus carpebant rite laborem. 310
laeua colum molli lana retinebat amictum,
dextera tum leuiter deducens fila supinis
formabat digitis, tum prono in pollice torquens
libratum tereti uersabat turbine fusum,
atque ita decerpens aequabat semper opus dens, 315
laneaque aridulis haerebant morsa labellis,
quae prius in leui fuerant exstantia filo:
ante pedes autem candentis mollia lanae
uellera uirgati custodibant calathisci.
haec tum clarisona pellentes uellera uoce 320
talia diuino fuderunt carmine fata,
carmine, perfidiae quod post nulla arguet aetas.
O decus eximium magnis uirtutibus augens,
Emathiae tutamen opis, clarissime nato,
accipe, quod laeta tibi pandunt luce sorores, 325
ueridicum oraclum: sed uos, quae fata secuntur,
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
adueniet tibi iam portans optata maritis
Hesperus, adueniet fausto cum sidere coniunx,
quae tibi flexanimo mentis perfundat amorem, 330
languidulosque paret tecum coniungere somnos,
leuia substernens robusto brachia collo.
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
nulla domus tales umquam contexit amores,
nullus amor tali coniunxit foedere amantes, 335
qualis adest Thetidi, qualis concordia Peleo.
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
nascetur uobis expers terroris Achilles,
hostibus haud tergo, sed forti pectore notus,
qui persaepe uago uictor certamine cursus 340
flammea praeuertet celeris uestigia ceruae.
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
non illi quisquam bello se conferet heros,
cum Phrygii Teucro manabunt sanguine campi,
Troicaque obsidens longinquo moenia bello, 345
periuri Pelopis uastabit tertius heres.
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
illius egregias uirtutes claraque facta
saepe fatebuntur natorum in funere matres,
cum incuruo canos soluent a uertice crines, 350
putridaque infirmis uariabunt pectora palmis.
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
namque uelut densas praecerpens cultor aristas
sole sub ardenti flauentia demetit arua,
. . . . . . . .
Troiugenum infesto prosternens corpora ferro. 355
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
testis erit magnis uirtutibus unda Scamandri,
quae passim rapido diffunditur Hellesponto,
cuius iter caesis angustans corporum aceruis
alta tepefaciet permixta flumina caede. 360
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
denique testis erit morti quoque reddita praeda,
cum teres excelso coaceruatum aggere bustum
excipiet niueos perculsae uirginis artus.
currite ducentes subtegmina, currite, fusi. 365
nam simul ac fessis dederit fors copiam Achiuis
urbis Dardaniae Neptunia soluere uincla,
alta Polyxenia madefient caede sepulcra:
quae, uelut ancipiti succumbens uictima ferro,
proiciet truncum summisso poplite corpus. 370
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
quare agite optatos animi coniungite amores.
accipiat coniunx felici foedere diuam,
dedatur cupido iam dudum nupta marito.
currite ducentes subtegmina, currite, fusi. 375
non illam nutrix orienti luce reuisens
hesterno collum poterit circumdare filo,
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
anxia nec mater discordis maesta puellae
secubitu caros mittet sperare nepotes. 380
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
talia praefantes quondam felicia Pelei
carmina diuino cecinerunt pectore Parcae.
praesentes namque ante domos inuisere castas
heroum, et sese mortali ostendere coetu, 385
caelicolae nondum spreta pietate solebant.
saepe pater diuum templo in fulgente reuisens,
annua cum festis uenissent sacra diebus,
conspexit terra centum procumbere tauros.
saepe uagus Liber Parnasi uertice summo 390
Thyadas effusis euantis crinibus egit,
cum Delphi tota certatim ex urbe ruentes
acciperent laeti diuum fumantibus aris.
saepe in letifero belli certamine Mauors
aut rapidi Tritonis hera aut Ramnusia uirgo 395
armatas hominum est praesens hortata cateruas.
sed postquam tellus scelere est imbuta nefando,
iustitiamque omnes cupida de mente fugarunt,
perfudere manus fraterno sanguine fratres,
destitit extinctos natus lugere parentes, 400
optauit genitor primaeui funera nati,
liber ut innuptae poteretur flore nouercae,
ignaro mater substernens se impia nato
impia non uerita est diuos scelerare parentes,
omnia fanda nefanda malo permixta furore 405
iustificam nobis mentem auertere deorum.
quare nec talis dignantur uisere coetus,
nec se contingi patiuntur lumine claro.
LXIV _ARGONAVTIA_ ? : in O spatium est unius uersus, et adscriptum
in marg. _narrat hic ystoriam aurei uelleris_
1 _Peliaco_ La1 Mar. Victorinus 182 Gaisford: _Pelliaco_ (_-to_
G) ?
3 _fascidicos al. phasidos_ GBVen: _fasi_(_ci_ R)_dicos_ OR ||
_aeetaeos_] _oeticos_ GRVenAC: _ceticos_ La1 et O qui in marg.
habet _al. tetidicos_: _oeteos_ Bod. Lat. Class. e. 15
4 _pupis_ OC: _puppis_ ?
6 _? ? ? ? ? salsa_ suprascr. _uada_ O
7 _uerentes_ OBLa1 et G m. pr.
10 _texta_ Oh: _testa_ ?
11 _prima_ Da: _primam_ ? : _p'e? _ (? _p'r? _) marg. _proram_ O ||
_amphitritem_ GBA: _a_(_am_ Ven)_phitritem al. amphitrionem_
RVen: _aphitrite_ O unde in ed. 1 conieci _proram i.
Amphitrite_: _prora i. Amphitriten_ Postgate: _illa rudi cursu
proram i. Amphitrite_ Fleischer: _i. rudem c. primum i.
Amphitriten_ Thomas
13 _tortaque_ ed. Trinc. : _totaque_ ? || _incanduit_ ?
15 _monstrum al. monstrorum_ O _ammirantes_ O
16 _illa atque haud alia_ Bergk: _illa atque alia_ ? : _illa
alia_ O: _illas atque a. _ a: _illaque haud a. _ Auantius: _illa
si qua a. _ Lachm. : _illa ut non alia_ Helm || _uidere_ ?
17 _oculi_ Bod. Lat. Class. e. 15: _oculis_ ?
18 _extantes_ ?
19 _cum_ OR
20 _cum_ GOR
21 _cum_ ? || _sensit_ ? : _sanxit_ Itali
22 _seculorum_ GORB. _sec? lorum_ R
23 _mater al. matre_ GRVen: _matre_ a || Schol. Veronens. ad
Verg. Aen. v. 80 _Catullus Saluete deum gens o bona matrum
Progenies saluete iter--_dein spatium quinquaginta fere
litterarum || _tuum genus, o bona mater_ Badham: _o bona matrum
Progenies saluete iterum_ primus huc reuocauit Franc. Orioli
1822
24 _uos_] _post_ Bergk
25 _tedis_ O: _tethis_ A: _thetis_ ?
28 _neptunnine_ corr. D, Riccardianus 2242: _neptine_ BLa1:
_nectine al. neptine_ G: _nectine_ OAC: _nectine_ marg. _neptine
al neut? ne al. neptimine_ (et hoc quidem recentius) R: _Nereine_
Haupt: _Nerinarum_ Sam. Allen
29 _thetis_ ?
31 _optato finite_ O: _optato_ (_-ta_ D m. pr. : _-tae_ a)
_finito_ cett.
32 _aduenere_ ap: _ad_ (_at_ B, _al_ AC) _lenire_ ?
34 _prae se_ cum _declarant_ iungebat Doering
35 _sciros_ AC: _schyros_ B: _sy_(_si_ O)_ros_ GORVenLa1:
_Cieros_ Meineke || _tempe_ non _Tempe_ Meineke
36 _Crannonisque_ Victorius: _Graiunonisque_ G: _Grauinonisque_
ORDAC || _moenia L. _ p: _nicenis_ (_nit. _ BLa1) _alacris_(_ss_
O)_ea_ ?
37 _Pharsalum_ Lachm.
43 _at_ C: _ad_ ?
46 _gazza_ B
48 _aedibus_ Al. Guarinus
52 _lit(t)ora_ RBLa1: _litora_ (suprascr. _e_)Ven || _di(y)a_ ?
54 _adriana_ ?
55 _sese quae uisit uisere credit_ Voss: _seseque sui tui se
credit_ GOBLa1D: _seseque sui qui_ (suprascr. _t) se credidit_
C: _seseque sui /// se credi /// ////_ R marg. _al. terni 56
tunc_ O
61 _bachantis_ GOR || _eheu_ Bergk: _heue_ ? : _heie_ Bod. Lat.
Class. e. 15: _euhoe_ Lachm.
62 Inter _et magnis_ rasura est in G || Pro _et_ compendium
est in O quo plerumque significatur _con_
64 _contenta_ O et Phil. , idemque coni. Balth. Venator ||
_nudatum_ Schwabe: _laniatum_ Owen: _uiolatum_ Haverfield
65 _lactentis_ ? : _lactantis_ cod. peruetustus Cauensi. Isidori
Originum XIX. 33, a quo hic u. Cinnae tribuitur || _citta_
Cauensis, h. e. _cincta_
66 _delapsa e_ C: _delapse_ O: _delapso e_ RBVen: _delapso_
GLa1D
67 _adl. _ O: _allidebant_ Landor
68 _si neque_ ? || _tamen_ (_tn_) pro _tum_ bis O
69 _te_ om. O
71 _a_ Can. Lat. 33 et codices Nonii p. 108: _ah_ GRVen: _ha_ O
72 _ferens_ a, Bod. Lat. Class. e. 15 et Nonii codices
73 _feroxque et tempore_ ? : _illa ex t. ferox quo tempore_
Baehrens
75 _inusi_ ed. Trinc. : _inuisi_ Heinsius || _tecta_ Ricc. 2242,
Ritschl: _tempta_ GORVenBLa1: _tenta_ AD: _templa_ ap, Scaliger:
fort. _septa_
77 _cum androgeanee_ (_-genee_ B: _-geane_ O) ? || _exsol. _ BO:
_exol. _ GRVen
80 _menia_ CRVen: _inoenia_ G: _incenia_ O || _uersarentur_
(suprascr. _x_) B: _uersarentur_ La
82 _proicere_ C Paris. 7989: _prohic. _ OBLa1: _proiic. _ GRVenAa
83 _nec funera_ ? : _ne funera_ edd. ante Lachm.
87 _expirans_ ?
88 _c? pressu_ Ven
89 _Eurot(a)e_ Bod. Lat. Class. e. 15 et ed. antiquissima saec.
xv: _europe_ ? || _pergignunt_ ? || _mirtos_ OB: _mirtus al.
mirtos_ R
94 _inmiti_ uel _in miti_ ? : _corda furore_ Ramler
96 _quaeque_ hp: _quod neque_ O: _quique_ ? || _Golgos_
Hermolaus Barbarus, alii Bembo uel Auantio imputant: _c_(_ch_
O)_olc_(_ch_ RVen)_os_ ?
100 _fuluore_ Ritschl, quod uocabulum de auro usurpatum est a
Tiberiano poeta saec. iv (Baehrens PLM III. p. 266): _lurore_
Bochart
102 _motem_ R || _appeteret_ O sicut maluerat Marcilius:
_oppeteret_ ? : _opet. _ D
104 _suspendit_ ed. antiquissima saec. xv: _succepit_ Statius
106 _cornigeram_ ? || _fundanti_ Oh, G m. pr. ut Bonneto uisum
est: _nutanti_ Mitscherlich
107 _indomitum_ D || _turbo_ ? : _turben_ Spengel, ut referretur
ad _indomitum_, cum Seruius ad Aen. vii. 378 scripserit
_Catullus hoc turben dicit ut hoc carmen_
108 _radicibus_ BLa1ha
109 _late quaeuis cumque_ conieci in Philologo anni 1890 p. 170
et Class. Review eiusdem anni p. 311, post me anno 1895 Vahlen:
_lateque cum_ (_tum_ G: _tumi_ D: _eum_ B) _eius_ ? : _lateque et
cominus_ p, uulgo: _late qua est impetus_ Lachm. : _lateque
comeis obit_ Munro || Distracta uidentur fuisse _quae uis cum
que_, dein locum mutasse _quae cum que uis_, mox in _quae cum//e
uis_ abiisse _obuia_ OBLa1h: _omnia al. obuia_ GRVen: _omnia_
ACDa
111 _ne quidquam nauis_ O
114 _laberintheis_ GCD: _laberi? ntheis_ R: _laberinthis_ O
116 _a primo_ a: _cum primo_ ? : _in primo_ h et
Carpentoractensis fortasse recte || _degressus_ Baehrens
119 _ingnata_ GO: _ignata_ RVenBLa1ACD || _lamentata est_
Conington (_-tur_ Buecheler): _l(a)eta_ ? : _laetabatur_ Lachm. :
_luctabatur_ Rossbach: _lentabatur_ h. e. _morabatur_ ego:
_miseram gnatam d. lamentatast_ Fleischer
120 _praeoptarit_ Statius: _portaret_ ? : _praeoptaret_ marg.
Santeniani
121 _ut_ om. O || _necta_ GO
122 _deuincta_ ? , etiam R antequam mutatus erat: _deuicta_
Santenianus et p: fort. _deuincta tenentem_ uel _tenet dum_; cf.
Cul. 188. Supplerunt _placito_ uel _dulci_ uel _tristi_ Itali,
_molli_ Baehrens, _leni_ Palmer. In cod. Carpentoractensi
_deuicta lumina somno_ sic scriptum inueni
123 _in memori al. nemori_ G
125 _e_ ? : _ex_ O
126 _actum_ RO et nunc G: quid prius fuerit non dispexi ||
_tristem_ ap: _tristes_ (_-is_ A) ?
127 _in_ om. ? : add. a || _pret. _ GOD, non RVen
130 _querellis_ a: _querelis_ GORVen
132 et 134 _siccine_ ? || _auertam al. auectam_ Ven: _auertam_
O, Laur. 33.
