No More Learning

nam neque tam carum confecto aetate parenti
una caput seri nata nepotis alit, 120
qui cum diuitiis uix tandem inuentus auitis
nomen testatas intulit in tabulas,
impia derisi gentilis gaudia tollens,
suscitat a cano uolturium capiti:
nec tantum niueo gauisa est ulla columbo 125
compar, quae multo dicitur improbius
oscula mordenti semper decerpere rostro,
quam cum praecipue multiuola est mulier.
sed tu horum magnos uicisti sola furores,
ut semel es flauo conciliata uiro. 130
aut nihil aut paulo cui tum concedere digna
lux mea se nostrum contulit in gremium,
quam circumcursans hinc illinc saepe Cupido
fulgebat crocina candidus in tunica.
quae tamen etsi uno non est contenta Catullo, 135
rara uerecundae furta feremus herae,
ne nimium simus stultorum more molesti.
saepe etiam Iuno, maxima caelicolum,
coniugis in culpa flagrantem contudit iram,
noscens omniuoli plurima facta Iouis. 140
at, quia nec diuis homines componier aequum est,
. . . . . . . .
. . . . . . . .
ingratum tremuli tolle parentis onus.
nec tamen illa mihi dexstra deducta paterna
fraglantem Assyrio uenit odore domum,
sed furtiua dedit mira munuscula nocte, 145
ipsius ex ipso dempta uiri gremio.
quare illud satis est, si nobis is datur unis
quem lapide illa diem candidiore notat.
hoc tibi, quod potui, confectum carmine munus
pro multis, Alli, redditur officiis, 150
ne uestrum scabra tangat rubigine nomen
haec atque illa dies atque alia atque alia.
huc addent diui quam plurima, quae Themis olim
antiquis solita est munera ferre piis.
seitis felices et tu simul et tua uita, 155
et domus in qua olim lusimus et domina,
et qui principio nobis ? terram dedit aufert? ,
a quo sunt primo omnia nata bona,
et longe ante omnes mihi quae me carior ipso est,
lux mea, qua uiua uiuere dulce mihi est. 160


LXVIII De hoc carmine disserui in ed. maiore pp. 168, 9, idemque nunc
etiam sentio de ea re quae praecipue uenit in controuersiam, num unum
carmen omnes uersus efficiant, an 1-40 alterum, alterum 41-160.
Videntur 1-40 non posse sic disiungi a ceteris ut per se integrum
carmen faciant: sunt potius quasi prooemium quoddam quod et arte
cohaereat cum 41-160 et iniuria ab his diuellatur.

Inter LXVII, LXVIII unius uersus uacuum spatium est in O,
in ceteris inscriptum est _Ad Mallium_ (_Malium_ a).

2 _hec_ OBLa1: _huc_ Halbertsma || _mittis_ ODah: _mittit_ ?
3 _naufragum_ Da: _naufragium_ ?
6 _disertum_ G
10 _petit_ G
11 _incommoda_ Dap: _com(m)oda_ ? || _malli_ BA: _mali_ GOCLa1a:
_mali al. mauli_ RVen: _Mani_ Lachm.
12 _seu_ G
16 om. O
23 _uuna_ Paris. 7989: an _urna_?
27-30 delebat Landor
27 _Catullo_ (_-ulo_ a) Da: _Catulle_ ? , quod reuocabat Munro
28 _quiuis_ Lachm.
29 _tepefaxit_ Lachm. _tepefacit_ ? : _tepefacit al. -factat_
RVen
30 _mali_ ? , nisi quod B habet _m? li_: _manli_ hp: _Mani_ Lachm.
32 _tum_ O
37 _nolim_ codices praeter O: _noli_ O
38 _ingenuo_ Ahap et B nondum mutatus: _ingenio_ GORVen et
plerique
39 _petiti_ Parthenius || _posta_ ? : _facta_ Dp: _praesto_
Froehlich: _parta_ Schwabe
40 _differem_ Ga: _differrem_ ?
41 _qua me Allius_ Scaliger: _quam fal(l)ius_ ?
42 _inuenit. . . uiuerit_ O: _fouerit_ potest uideri legisse Agius
in Epicedio Hathumodae 73, 4 (Poet. Lat. aeui Carolini iii. p.
373 Traube) _Vos melius nostis quanto me semper amore, Quantis
incolumis fouerit officiis_
43 _ne_ Calp. 1481: _nec_ codd. praeter Bp: _hec_ Bp ||
_sedis_ ?
44 _teget_ Marcilius
46 _carta_ Laur. 33. 12: _certa al. carta_ RVen: _cerata_ O:
_certa_ GBLa1CADp: _cera_ Statius || _Post 46 spatium est unius
uersus in GRVenBLa1ChPhil. cui spatio adscriptum est in marg.
GBVen _deficit.
In O et Laur. 33. 12 post 46 sequitur sine interuallo
_notescatque magis mortuus atque magis_, in ADa _omnibus et
triuiis uulgetur fabula passim_, uersus sine dubio interpolatus
et spurius
48 _notescamque_ G || _Post 49 sequitur in codd. _Io_(_Iu-_
D)_cundum cometas_ (_cum aetas_ a) _florida ut_ (_aut_ BPhil. ,
_uer_ a) _ageret_ (_LXVIII. 16)
50 _alli_ O, sicut Scaliger coniecerat: _alii_ Ven, Paris. 7989:
_ali_ GRCA Phil. Laurentiani
51 _nam_] _non_ G || _anatunsia_ D
52 _torruerit_ Turnebus: _corpuerit_ Markland
54 _eetheis_ G: _oethis_ BLa1RVen: _cetheis_ O || _malia_ a:
_maulia_ GORVen: _manlia_ Dp
55 _pupula_ scripsi, cf. Calui fr. 11, Lachm. _Cum grauis
urgenti coniuere pupula somno_: _num(m)ula_ ? : _lumina_ p, uulgo
56 _cessaret_ Da: _cessare ne_ (_ue_ C) ?
58 _rius_ Bod. Lat. Class. e. 15
59 _qu? _ R || _ualde_ ? : _Alpe_ Rossbach
60 _densi_ ? : _dens_ Bod. Lat. Class. e. 15: _sensim_ Haupt:
_ludens_ Palmer
61 _duce_ ? || _uiatorum_ O Laur. 33. 12: _uiatori al. rum_ RVen
|| _basso. . . leuamus_ ? : corr. ed. Parm. 1473: _crasso_ uel
_salso_ Baehrens
63 _hec_ O et Paris. 7989 || _ueluti_ Reeck
64 _lenius_ hap: _leuius_ ?
65 _implorata_ hp: _implorate_ ? : _impl_(_ph_ Bod. )_orante_ a et
Bod. Lat. Class. e. 15: _imploratu_ Lachm. : _implorati_ Heyse:
fort. _iam uice Pollucis iam Castoris implorata_
66 _allius_ (marg. _uel manllius_) O: _malius_ La1: _manlius_ ? :
_Manius_ Lachm.
67 _clausum_ O et Paris. 7989: _clasum_ C: _classum_ GRVenAB
Laurentiani: _clussum_ Schwabe
68 _dominae_ Froehlich
69 _ad quam_ ? : _ut clam_ Schoell
72 _inixsa_ La1: _innix? ? a_ B: _inixa_ O Paris. 7989 || _in
solea_ D: _constitit in s. _ Ald. I. edd. ante Lachm.
73 _amorem_ ? : _amore? _ R: corr. Da
74 _Prothes_(_tes-_ O)_ileam laudomia_ ? : _laod. _ ap
75 _inceptam_ Turnebus: _incepta_ ?
76 _conciliasset_ Da
77 _r? musia_ O: _ranusia_ ?
78 _eris_ D
79 _desideret_ p: _deficeret_ ?
80 _laudomia_ ? : _laod. _ ap || _uirgo_ G (marg. _uiro_) ORVen
(sed hi duo deleta _g_) h
81 _noui_ ed. Trinc. : _nouit_ GOAVen: _uouit_ B Laurentiani:
_u? ? ? t nouit_ R, super _nouit_ alia manu scriptum _al. uo_:
_nouum_ Dap
84 _abr? pto_ (suprascr. _u_) Paris. 7989: _abinnupto_ Oh
85 _scirant_ L. Mueller: _scibat_ Lachm. _abesse_ ap Munro:
_adesse_ Santen: _obisse_ Baehrens
86 _esset_ D solus
87 _cum_ O
90 Nonius 198 Cinis feminino apud Caesarem et Catullum et Caluum
lectum est, quorum uacillat auctoritas
91 _qualiter et_ scripsi (_et_ Cornish): _que uetet_ (_uectet_
La1 et B, sed hic altera _t_ producta in speciem _r) id_ ? :
_quae ueter id_ ed. Parm. 1473: _quae ueterum id_ Heyse: _quae
uelut_ (_id_ Con. , _his_ Palm. ) Conington, Eduinus Palmer:
_quaene etiam_ Heinsius, G. Hermann: _quae uel idem_ Macnaghten
|| _frater_ GOLa1h: _frater al. fratri_ BRVen
92 _ei_ OD: _hei_ cett. praeter a: _heu_ a || _frat? e? ter_ G,
quod et in R fuerat
93-6 tamquam iniuria repetitos ablegarunt Froehlich,
Hoerschelmann, Birt
93 _ei_ D, non O || _adeptum_ GORVen
98 _cineris_ ?
99 _troya. . . troya_ BLa1D
101 _fertur undique_ ? || _simul_ additum est in ed. antiq.
saec. xv || _circum_ malebat Peiper || _lecta_ Eldik, Skutsch
102 _deos_ Da
103 _ne_ GD: _nec_ ?
105 _quo_ D: _quod_ ? || _tum_] _cum_ G || _laudomia_ ? :
_laodamia_ a
109 _fuerunt_ C: _fu? erunt_ G || _pheneum_ Auantius: _peneum_ ?
110 _siccare_ Schrader: _siccari_ ?
112 _audit_ Palmerius: _aldit_ D: _aut_ a: _audet_ ? : _gaudet_
Weise _amphit_(_yt_ GR Laur. 33. 12)_rioniadis_ ?
114 _perculit_ ahp: _pertul_(_ll_ G)_it_ ?
115 _tr? e? rretur_ G: _ter? retur_ R: _terreretur_ OLa1
116 _Heb'r_ O quod interpretari uereor: _Hebe et ne_ Fleischer
118 _actutum domitum_ scripsi: _tuum domitum_ ? : _diuum domitum_
Da: _tantum indomitam_ Statius: _tunc indomitam_ Conr. de Allio:
_durum domitam_ Lachm. : _tamen indomitam_ Heyse, Munro: _tum te
indomitam_ Riese: _tandem indomitum_ Owen
119 _neque_ Laur. 33. 12, a: _nec_ ? || _tam_ ODhap marg. R ||
_causa_ ?
124 _scuscitata cano uoltarium_ (_uolunt. _ B) _capiti_ ? ||
_suscitat et_ Da
126 _qui_ Phil. et Canon. Lat. 33
128 _quam cum_ scripsi: _quamquam_ ? : _quamcumque_
Carpentoractensis: _quam quae_ ed. Trinc. , Voss, uulg.
129 _tuorum_ ? nisi quod _tuo_ est in A et fuerat in Santeniano:
_horum_ om.
_tu_ D
130 _es_ (_est_ D) _flauo_ Da: _efflauo_ O: _eflauo_ ?
131 _tum_ Muretus: _tu_ ?
133 _huc illuc_ Da
137 extat in Compendio Moralium Notabilium Hieremiae Iudicis de
Montagnone Part. II. Lib. 1, Rubric. 5 ed. Ven. 1505
139 _contudit iram_ Hertzberg: _cot_(_quot. _ GR, _cott. _
La1)_idiana_ ? : _continet iram_ Santen: _concoquit i. _ Lachm. :
_condidit i. _ Pohl
Post 139 duos uersus excidisse censebat Statius
140 _facta_ ? : _furta_ Da Lachm. Munr.
141 _at quia_ CAD: _atque_ GORVenBh Laurentiani: _atqui_ p ||
_componier_ Calp. 1481: _componere_ codd.
Post 141 Marcilius censebat non pauca excidisse, idemque Lachm.
iudicauit: refragatus est Munro p. 191. In codicibus nullum
interstitium est.
142 _tremuli tolle_ codd. : _tremulist illa_ Lachm.
143 _dexstra_ Schwabe: _deastra_ ? : _de astra_ (suprascr.
_dex_) a
144 _fraglantem_ scripsi: _fla_(_flan. _ B)_grantem_ ? :
_fragrantem_ D
145 _rara_ Haupt
147 _is_ D: _his_ G, Laur. 33. 12, RVen sed hic puncto addito
(_? is_): _hiis_ O || _unis_ ? : _unus_ Dap || fort. _si nobis is
datur unus Quo lapide illa dies c. notat_, h. e. _is unus lapis
quo candidiore illa notat dies_
148 _diem_ ed. Parm. 1473: _dies_ codd.
149 cf. Carm. Epigraph. Buecheler 270. 2 _et tibi, quod potui_;
1040. 5 _quo possum munere paruo_ || _quo potui_ Muretus ||
_confectum_ codd. fort. _confictum_
150 _Alli_ Scaliger: _aliis_ codd.
151 _nostrum_ Dah Ven
155 _seitis_ Baehrens: _sitis_ Da: _satis_ ?
156 _et domus in qua lusimus_ ? || _ipsa_ post _domus_ add. Da
|| _fort. _olim
157 sic ? quod defenderunt Vahlen scripto _dum qui_, Schmidt _et
qui quam primo_, Owen _et q. p. n. quae tradidit aufert_ ||
_terram dedit_] _te transdedit_ Scaliger: _rem condidit_ ego ed.
1: _dextram dedit hospes_ ed. 2: _taedam dedit_ Baehrens ||
_aufert_] _auspex_ Lipsius: _Anser_ Heyse: _Afer_ Munro
158 _nota_ D: _nota_ (suprascr. _a_) R || _bona_ ap: _bono_ ? :
_semina nata boni_ Peiper
160 _mihi dulce est_ ? : _dulce mihi_ om. _est_ D




LXIX

Noli admirari, quare tibi femina nulla,
Rufe, uelit tenerum supposuisse femur,
non si illam rarae labefactes munere uestis
aut perluciduli deliciis lapidis.
laedit te quaedam mala fabula, qua tibi fertur 5
ualle sub alarum trux habitare caper.
hunc metuunt omnes: neque mirum: nam mala ualde est
bestia, nec quicum bella puella cubet.
quare aut crudelem nasorum interfice pestem,
aut admirari desine cur fugiunt. 10


LXIX _IN RVF(F)VM_ ? : spatium unius uersus in O: totum carmen
om. D

2 _rufe_ Ven: _ruffe_ GORCAha
3 _nos illa mare_ ? : corr. Ald. I || _Orientius Common. I. 557,
8 ed. Bellanger _Quo tibi perlucens habitus qui tegmine raro
Offerat ignotis membra tegenda oculis? _
4 _pro luciduli_ (_-oli_ Laur. 33. 12) RVenB Laurentiani
5 _qua_ ADG: _quae_ uel _que_ ORVenCha
8 _nec qui cum_ Ba: _nec cui cum_ GORVen h: _nec cum qua_ (_qua_
om. C) AC et Santenianus
10 _fugiant_ a




LXX

Nulli se dicit mulier mea nubere malle
quam mihi, non si se Iuppiter ipse petat.
dicit: sed mulier cupido quod dicit amanti,
in uento et rapida scribere oportet aqua.


LXX cum LXIX continuatur in codicibus, nullo spatio relicto

1 _male_ OLa1
2 _iuppiter_ R: _iupiter_ GOVenCAha
4 _in uino_ Blaydes




LXXI

Si quoi, Virro, bono sacer introsum obstitit hircus,
aut si quam merito tarda podagra secat,
aemulus iste tuus, qui uestrum exercet amorem,
mirifice est a te nactus utrumque malum.
nam quotiens futuit, totiens ulciscitur ambos: 5
illam affligit odore, ipse perit podagra.


LXXI cum LXX continuant codices, nullo spatio relicto

1 _Si qua_ (_quo_ Laur. 33. 12, _qua al. quo_ R) _uiro bono
sacrorum_ (_sacratorum_ O) _obstitit_ (_obstit_ D ei R m. pr. )
_hircus_ codd. : _si quoi Virro_ Parthenius: _si quoi iure_
Palladius || _sacer introsum_ scripsi: _sacer alarum_ Calp. 1481
|| _Si quoi iure Bonae sacratorum o. h. _ Froehlich: _Si quoi,
Vare, bonae sectatorum o. h. _ Palmer
2 _quam_ ? : _quem_ p, uulgo: _qua_ Munro || _secat_ (_serat_ a)
Dap: _secunt_ O: _secum_ ?
4 _a te_] _fato_ Hermann




LXXII

Dicebas quondam solum te nosse Catullum,
Lesbia, nec prae me uelle tenere Iouem.
dilexi tum te non tantum ut uulgus amicam,
sed pater ut natos diligit et generos.
nunc te cognoui: quare etsi impensius uror, 5
multo mei tamen es uilior et leuior.
qui potis est? inquis. Quod amantem iniuria talis
cogit amare magis, sed bene uelle minus.


LXXII _AD LESBIAM_ ? : spatium unius uersus in OD

2 _prime_ O: _per me_ G
3 _tunc_ D
6 _multo" me "ita nec_ C unde scripsi _multo mei_ (datiuus est)
_tamen es_ || _m. ita me nec_ ?
7 _quod_ D et Santenianus: _quam_ ?
8 Donatus ad Andr. iv. 3. 3 _item Catullus 'cogit. . . minus. '_




LXXIII

Desine de quoquam quisquam bene uelle mereri,
aut aliquem fieri posse putare pium.
omnia sunt ingrata, nihil fecisse benigne
prodest, immo etiam taedet obestque magis;
ut mihi, quem nemo grauius nec acerbius urget, 5
quam modo qui me unum atque unicum amicum habuit.


LXXIII cum LXXII continuant ? , nullo spatio relicto

1 _quisquam_ ? : _quicquam_ Da
3 Post _benigne_ additum fuerat _est_ ante Lachm. qui ad Lucret.
v. 533 docuit _est_ pro _licet_ usurpatum uerae et germanae
latinitatis non esse
4 _immo etiam tedet obestque_ (sic GOh, _? ? stetque_ R, _stetque_
cett. ) _magisque magis_ codd. || _prodest_ ed. Trinc. Guiet
Buecheler; cf. quae de figura etymologica scripsit Reid ad Cic.
Sull. 12 || _immo etiam taedet, si fit, obestque magis_ Lachm. :
_Caelei, taedet_ Schwabe: _immo taedet obestque et magis atque
magis_ Postgate
5 _quem_ a: _quae_ uel _que_ ?
6 sic O || _amicum habet_ GACD: _a. habet_ marg. _habuit_ RVen




LXXIV

Gellius audierat patruum obiurgare solere,
siquis delicias diceret aut faceret.
hoc ne ipsi accideret, patrui perdepsuit ipsam
uxorem et patruum reddidit Harpocratem.
quod uoluit fecit: nam, quamuis irrumet ipsum 5
nunc patruum, uerbum non faciet patruus.


LXXIV cum LXXIII continuant ? , nullo spatio relicto

1 _Gellius_ (_Gelius_ h) Laur. 33. 12 hp: _Lelius al. Gellius_
RVen: _Selius_ (suprascr. _l_) O sed Madano _Ge(l)lius_ potius
uisum est: _Lelius_ GCDB Laurentiani || _solere_ Parthenius:
_flere_ ?
3 _perdepsuit_ Scal. : _perdespuit_ ?




LXXV

Huc est mens deducta tua, mea Lesbia, culpa,
atque ita se officio perdidit ipsa suo,
ut iam nec bene uelle queat tibi, si optima fias,
nec desistere amare, omnia si facias.


LXXV cum LXXIV continuant ? , nullo spatio relicto

1 _Huc_ ? : _hunc_ Phil. : _nunc_ p unde Scal. hoc tetrastichon a
c. LXXXVII per errorem abscissum et cum eo coniungendum putauit
hoc modo: _Nulla potest mulier tantum se dicere amatam Vere,
quantum a me Lesbia amata mea es. Nulla fides nullo fuit umquam
foedere tanta, Quanta in amore meo ex parte reperta mea est.
Nunc est mens adducta_ || _tua, mea Lesbia, culpa, Atque ita se
officio perdidit ipsa suo, Vt iam nec bene uelle queam tibi, si
optima fias, Nec desistere amare, omnia si facias. _ Scaligerum
plerique secuti sunt et Lachm. , qui errorem ad transpositas
paginas archetypi referebat || _deducta_ ? : _diducta_ Lachm. :
_adducta_ p
3 _uelle queat tibi_ Lachm. : _uelleque tot tibi_ ? : _uelle queam
tibi_ p ex corr. Itali ignoti




LXXVI

Siqua recordanti benefacta priora uoluptas
est homini, cum se cogitat esse pium,
nec sanctam uiolasse fidem, nec foedere in ullo
diuum ad fallendos numine abusum homines,
multa parata manent in longa aetate, Catulle, 5
ex hoc ingrato gaudia amore tibi.
nam quaecumque homines bene cuiquam aut dicere possunt
aut facere, haec a te dictaque factaque sunt.
omnia quae ingratae perierunt credita menti.
quare iam te cur amplius excrucies? 10
quin tu animo offirmas atque istinc te ipse reducis,
et dis inuitis desinis esse miser?
difficile est longum subito deponere amorem.
difficile est, uerum hoc qua lubet efficias:
una salus haec est, hoc est tibi peruincendum, 15
hoc facias, siue id non pote siue pote.
o di, si uestrum est misereri, aut si quibus umquam
extremam iam ipsa in morte tulistis opem,
me miserum aspicite et, si uitam puriter egi,
eripite hanc pestem perniciemque mihi, 20
sei mihi surrepens imos ut torpor in artus
expulit ex omni pectore laetitias.
non iam illud quaero, contra ut me diligat illa,
aut, quod non potis est, esse pudica uelit:
ipse ualere opto et taetram hunc deponere morbum. 25
o di, reddite mi hoc pro pietate mea.


LXXVI cum LXXV continuant ? , nullo spatio relicto

3 _in ullo_ p: _nullo_ ?
4 _numine_ ? : fort. _nomine_ || _Cic. Font. xiv. 30 _Iuppiter
cuius nomine maiores nostri uinctam testimoniorum fidem esse
uoluerunt
5 _manent_ Laur. 33. 12 Dap: _manenti_ ? : _manentum_ O: _manent
tum_ Schulze
9 _omniaque_ ?
10 _iam te cur_ Da: _cur te iam_ ? : _cur curis te amplius_
Busche: _cur te iam pluribus e. _ Peiper: _cur iam tete a. e. _
Housman
11 _qui tu_ (_tui_ GO, _tu? _ R) _animo affirmas_ (_offirmas_ GO)
_atque instinctoque_ (_-teque_ O) _reducis_ ? : _quin_ Laur.
33. 12, ap: _atque istinc teque_ Heinsius: _itaque_ (Scal. )
_istinc teque r. _ Lachm. : _tuaque istinc teque r. _ Froehlich:
_teque istinc tute r. _ Heyse: _atque istinc te ipse r. _ scripsi,
Ov. Trist. v. 7. 65, Met. ix. 746
12 _des_ ? : _deis_ h Lachm.